We schrijven 1 januari 2004. De veelbesproken Eenmalige Bevrijdende Aangifte (EBA) gaat langzaam van start. Belastingzondaars kunnen voor het eerst hun niet-aangegeven inkomsten opbiechten en betalen een forfaitaire bijdrage van slechts 9%. Indien aan een bepaalde investeringsverplichting voldaan werd, bedroeg het tarief slechts 6%. Bovendien kwam de fiscus er niet aan te pas. Indien het vermogen teruggebracht werd naar België, dan verliep alles discreet, via de financiële instellingen.
Niet éénmalig
Nu bijna 20 jaar later blijkt dat die regularisatieronde helemaal niet ‘eenmalig’ was. Reeds in 2005 werd duidelijk dat er veel belastingontduikers die kans gemist hadden, om in het reine te komen met hun niet-verjaarde inkomsten en niet-verjaarde kapitalen. In 2006 volgde een nieuwe regularisatieronde, de tweede van in totaal 4. Die hebben intussen bijna 4 miljard euro aan inkomsten voor de schatkist opgebracht.
Niet bevrijdend
Tot verbijstering van de belastingplichtigen die destijds volgens de gangbare procedures hun vermogen geregulariseerd hebben, bleek intussen dat het ook helemaal niet ‘bevrijdend’ was. Een paar jaar geleden heeft de Nationale Bank (NBB) strengere regels opgelegd aan de banken om geen vermogens meer te aanvaarden indien de herkomst niet volledig achterhaald kan worden. Het argument dat men onmogelijk bewijsstukken kan terugvinden van pakweg 50 jaar en/of enkele generaties geleden, is daarbij geen excuus.
Gekend vermogen
Wie denkt dat het enkel ongekend vermogen betreft, die heeft het mis. Overheden hebben sinds vele jaren de handen in elkaar geslagen om informatie over hun onderdanen en hun bezittingen in te winnen en waar nodig met elkaar uit te wisselen. Initiatieven als de Europese Spaarrichtlijn, FATCA, de CRS-gegevensuitwisseling, aangifte van buitenlandse bankrekeningen zorgen ervoor dat sinds geruime tijd alle gegevens omtrent buitenlandse tegoeden reeds bekend zijn bij de Belgische fiscale administratie. Ook alle Belgische rekeningen zijn gekend. Niet alleen het bestaan ervan maar ook de saldi op de rekeningen worden jaarlijks opgelijst in het Centraal Aanspreekpunt (CAP).
Met andere woorden: het vermogen waarvan de herkomst eventueel bewezen moet worden, is geen verborgen vermogen, maar is reeds lang gekend bij de fiscale administratie en de NBB. Niet alleen moeten deze tegoeden dus officieel verkregen zijn, de belastingplichtige moet het ook met bewijsstukken kunnen aantonen.
Schriftelijke bewijsstukken?
De bewaarplicht van heel wat officiële stukken is wettelijk geregeld, maar wanneer het gaat om de oorsprong van een vermogen, dan valt men in een vacuüm. Daarvoor is eigenlijk geen verjaringstermijn voorzien. Als de oorsprong van het vermogen vele decennia in het verleden ligt, dan zal men ook de bewijsstukken van lang geleden moeten bovenhalen. Als deze überhaupt nog voorhanden zijn. Wanneer men die legitieme oorsprong niet kan bewijzen, mag de fiscus ervan uitgaan dat de oorsprong frauduleus is. In dat geval verwacht de fiscus van de belastingplichtige dat hij gebruikmaakt van de regularisatiemogelijkheid om zich alsnog in regel te stellen. Deze regularisatie komt weliswaar met een prijskaartje van 40% op het niet bewezen kapitaal.
Alsnog het kapitaal regulariseren?
Voor gelden afkomstig uit fraude is regulariseren evident. Maar wat als een bejaarde belastingplichtige geen schriftelijke bewijsstukken meer heeft van zijn nochtans legaal verdiend kapitaal? De huidige antiwitwaswetgeving laat geen opening voor dergelijke gevallen. In deze vaak voorkomende situaties wordt die verplichte regularisatie als onrechtvaardig ervaren.
Ook Belgisch vermogen
Bovendien bent u als belastingplichtige verplicht om bij élke overboeking, dus ook van Belgische oorsprong, de herkomst aan te tonen aan de financiële instelling die de gelden ontvangt. De bewijsstukken die de oorsprong kunnen aantonen zijn velerlei: een aangifte van nalatenschap, schenkingsaktes, verkoopaktes van vastgoed of van een bedrijf, loonbrieven,… In sommige gevallen kan u nog een kopie van bepaalde documenten verkrijgen: zo moeten banken de rekeningafschriften 10 jaar bewaren. Bij de notaris kan u levenslang een afschrift van uw notariële aktes krijgen. Maar alle andere stukken dient u zelf uw ganse leven (digitaal) te bewaren en soms zelfs door te geven aan uw kinderen.
Conclusie
De regularisatiemolen blijft nog even spinnen tot eind 2023. Of ze al dan niet verlengd zal worden, is voer voor actuele politieke discussie. Zorg dat de fiscus niet meer weet over uw vermogen dan uzelf. Hou dus alle mogelijke (digitale) bewijsstukken bij van uw vermogen en van uw inkomsten. Tot nader bericht.
Vincent Lambrecht, directeur estate planning
