Ursula von der Leyen, de voorzitter van de Europese Commissie heeft het plan van de EU uit de doeken gedaan om een eigen Europees en groen industrieel beleid te ontwikkelen.
Een reactie werd als noodzakelijk gezien door de plannen in de VS en hun inflation reduction act.
Concreet worden er vier pijlers naar voor geschoven: verbeterde regelgeving, versterkte investeringen, de focus op vaardigheden en inzetten op faire handel. Hieronder worden de zaken besproken.
1. Regelgeving: snelheid en toegang via de net zero act
Allereerst wordt door de Europese Commissie een net zero act voorgesteld in de komende maanden. Hierin worden doelstellingen inzake cleantech naar voor geschoven richting 2030, waarbij de focus ligt op investeringen binnen strategische projecten binnen de hele toeleveringsketen.
Dit zal in combinatie met de critical raw materials act worden voorgesteld, dat als doelstelling heeft om Europa minder afhankelijk te maken van cruciale grondstoffen in die hernieuwbare transitie, zoals lithium en nikkel.
Een ander cruciaal element hierin is de focus van de Europese Commissie op het vereenvoudigen en versnellen van vergunningen voor nieuwe productielocaties voor schone technologie. Ook wordt toegejuicht dat financiering voor grote Europese projecten (zogenaamde IPCEIs) eenvoudiger financiering kunnen krijgen én vooral ook toegankelijk zijn voor kleinere lidstaten.
2. Het stimuleren van investeringen van schone technologie
Die toegankelijkheid voor kleinere lidstaten is ook heel belangrijk bij de tweede pijler, waarin wordt geïdentificeerd hoe investeringen verder kunnen gestimuleerd. Concreet wil de Europese Commissie de staatssteunregels aanpassen om die sneller uit te voeren maar daarnaast ook nieuwe procedures in het leven roepen, zoals belastingvoordelen voor clean tech projecten.
Hierin moet vanuit Vlaanderen voldoende nadruk blijven liggen op het bewaren van de Europese interne markt. Zoals we nu zien bij de energiesteun, wordt die steun voornamelijk gegeven door de grootste lidstaten: meer dan tachtig procent is geoormerkt voor Duitsland en Frankrijk. Die lidstaten laten inzetten op ‘nationale kampioenen’ van hun eigen industrie, zorgt enkel voor een fragmentatie van de interne markt – wat nog steeds de belangrijkste pijler van Europees industrieel beleid is.
De Europese Commissie wijst ook op dergelijk gevaar en stelt daarom voor om op middellange termijn in te zetten op een nieuw Europees soevereiniteitsfonds om grote projecten te financieren. De modaliteiten dienen hier nog voor worden uitgewerkt.
3. Het ontwikkelen van groene vaardigheden
Een derde pijler waar de Commissie op wijst is de nood op vaardigheden om de groei in nieuwe, groene technologieën te doen versnellen. Hier worden tot nu toe weinig concrete zaken onder voorgesteld, maar het is een uitdaging waar we voor Vlaanderen ook voor staan en die extra wordt bemoeilijkt door de uitdagingen in ons onderwijs.
4. Het vergemakkelijken van faire handel voor iedereen
Ten slotte wil de EU inzetten op een ambitieuze handelsagenda, door in te zetten op het sluiten van nieuwe handelsakkoorden met gelijkgestemden. Dit is helemaal de stap in de juiste richting, gezien de laatste jaren de focus op dit ‘offensief’ handelsbeleid wat uit het oog werd verloren. Een snelle implementatie van akkoorden is hierin een essentieel beleidsinstrument, dit niet enkel binnen de EU maar ook intra-Belgisch ligt er nog heel wat werk op de plank..
Kansen voor ondernemers
Hoewel de voorstellen nog moeten verschijnen, kunnen hier veel kansen inzitten voor Vlaamse ondernemers – al moeten bepaalde zaken verstandig en met respect voor het Europees level playing field worden uitgewerkt.
Ten slotte en los van het antwoord op de EU, kan er ook vanuit Vlaanderen en België ingezet worden op verder ondersteunend beleid. Dit door een positief en aantrekkelijk investeringsklimaat te voorzien voor bedrijven om in Vlaanderen te investeren.
Het beste industriële beleid bestaat er immers in om de dynamische en innovatie industrie die Vlaanderen reeds rijk is, hier te houden. De recente cijfers van FIT zijn positief, maar kunnen snel kantelen door bijvoorbeeld de oplopende loonkosten in ons land.
Volg ook ons webinar
Wil je nog meer over deze Europese plannen te weten komen? Schrijf je dan hier in voor het Voka-webinar over Industriële Strategie op 7 februari om 10u30.
