Geopolitieke spanningen en mondiale crisissen hebben onze Limburgse exporteurs de afgelopen jaren voor enorme uitdagingen geplaatst. En hoewel het aantal certificaten van oorsprong en de totale goederenwaarde het afgelopen jaar zijn gedaald in vergelijking met 2022, merken we dat onze verre export uit het dal klimt. Uit de laatste kwartaalcijfers van Voka – KvK Limburg stellen we vast dat de kentering is ingezet. Zo is het vertrouwen en optimisme bij onze Limburgse exportbedrijven opnieuw toegenomen, en proberen ze door nieuwe en minder risicovolle markten aan te boren hun activiteiten verder te zetten en te intensifiëren. “Hiervoor is het noodzakelijk dat het beleid actief meewerkt aan een Europese handelsagenda, blijft inzetten op economische openheid, een performant netwerk uitbouwt in het buitenland en de luchthaven van Luik alle kansen geeft om uit te breiden als exporthub”, stellen Johann Leten en Jonas De Raeve, gedelegeerd bestuurder en directeur belangenbehartiging van Voka – KvK Limburg.
Bekijk hier de reportage op TV Limburg.
De internationale en Europese context is de laatste jaren ingrijpend veranderd. De duurzame en digitale transitie is zich volop aan het manifesteren en ook de EU zit niet stil met haar regelgevende agenda. Daarenboven gebeurt dit tegen een achtergrond van geopolitieke spanningen en schijnbaar frequentere protectionistische tendensen. Dat stellen we ook vast in een diepgaande analyse van de oorsprongscertificaten (CO’s) die Voka – KvK Limburg tweejaarlijks uitvoert. Een oorsprongscertificaat bewijst in welk land een product of de goederen in kwestie werden gefabriceerd of waar belangrijke onderdelen vandaan komen.
In 2023 gingen 20.049 oorsprongscertificaten de deur uit die samen een gemiddelde goederenwaarde hebben van € 1.037.160.517,44. In vergelijking met 2022 daalde het aantal oorsprongscertificaten zo met 8%, de goederenwaarde daalde met 16%. Op het vlak van CO’s zitten we zo op het niveau van 2015. “De vele prijsschommelingen, de grondstoffenproblematiek, de verstoorde supply chain en hoge loon-en transportkosten waren nog steeds in meer of mindere mate voelbaar bij onze exportbedrijven”, stelt Christine Thonnon, senior adviseur ondernemingen bij Voka – KvK Limburg. “2023 was tevens ook het eerste volledige jaar waarin Rusland als een van de topbestemmingen verdwenen is. Tot voor de oorlog was het aandeel van Rusland in de Limburgse verre export goed voor 15%. Dat de totale goederenwaarde lager ligt in vergelijking met 2022 heeft te maken met de algemene daling van het aantal zendingen en met het feit dat de prijzen van grondstoffen en energie over het algemeen gedaald zijn”, vertelt Thonnon.
Midden-Oosten blijft in trek
In de 10 topbesmettingen voor verre export blijft Turkije net als de afgelopen jaren de lijst aanvoeren, gevolgd door China en Saoedi-Arabië dat haasje-over doet met de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) op de derde plaats. Rusland verdwijnt volledig uit de lijst, terwijl Algerije de top tien binnensluipt. Het Midden-Oosten manifesteert zich zo hoe langer hoe meer als een topbestemming voor Limburgse verre exporteurs gezien de strategische ligging, de financiële mogelijkheden en de sterke economische groei die verschillende landen in de regio de laatste jaren hebben doorgemaakt. De producten en goederen die Limburgse bedrijven exporteren naar het buitenland blijven divers. Zo voeren onze ondernemingen vooral chemieproducten, transportmiddelen, machines, dranken, voeding en industriële toepassingen uit. De top 10 vertegenwoordigt 65 procent van de totale waarde van verre export. Limburgse bedrijven voeren op basis van de certificaten van oorsprong uit naar 170 landen.
Innovatieve uitzetvoeg verovert de wereld
Een mooi voorbeeld van een Limburgs bedrijf dat de wereld als klant heeft is Hengelhoef Concrete Joints, kortweg HCJ. De onderneming uit Genk werd opgericht in 2007 en is de meest innovatie producent en marktleider in uitzetvoegen voor betonvloeren. Al van bij de start koos men daar bewust het pad van export. “Onze gepatenteerde producten worden in Genk geproduceerd en via een distributienetwerk in meer dan 40 landen wereldwijd geëxporteerd”, vertelt Albert Klingeleers, oprichter van HCJ. “Wij maken het verschil doordat onze uitzetvoegen zeer efficiënt het gewicht van zware heftrucks of van magazijnrekken kunnen overdragen in de betonvloer. In feiten maken we het traditioneel zwakste gedeelte van de betonvloer even sterk als de vloer zelf. Onze producten zie je voornamelijk in vloeren van logistieke magazijnen of in een productieomgeving.”
85% van de sales van HCJ is uitvoer, waarvan de helft buiten Europa gerealiseerd wordt. Het bedrijf wist de laatste jaren een zeer sterk groeitraject af te leggen. “Wij analyseren de markt en volgen de groeilanden in functie van warehousing”, stelt Klingeleers. “Daar gaan wij op zoek naar de perfecte lokale distributeur, iemand die met veel focus onze technologische oplossing in de markt kan brengen. We steken er veel energie in om die mensen op te leiden en te begeleiden. We hebben het aantal distributeurs de laatste vijf jaar verdubbeld en hebben nu de ambitie om de komende twee jaar telkens vijf extra distributeurs te lanceren.”
“Momenteel zijn we zeer sterk vertegenwoordigd in Europa en al enkele jaren groeiende op het Amerikaanse continent, met vooral Mexico en Costa Rica als uitschieters. De focus voor de komende jaren ligt voornamelijk op Centraal- en Zuid-Amerika en het Midden-Oosten. Toekomstgericht gaan we ook meer naar Azië exporteren. Voor dit jaar verwachten we de eerste grote stappen in Saoedi-Arabië en Brazilië te zetten, landen met zeer veel potentieel”, aldus Albert Klingeleers van HCJ.
Nood aan versterkte internationalisering
Hoewel het werk van onze exporteurs uitdagend blijft, zien we na twee moeilijke jaren dat de kentering lijkt ingezet. Zo merken we in het laatste kwartaal van 2023 dat het aantal certificaten van oorsprong opnieuw stijgt. Ook de voorspellingen voor het eerste kwartaal van dit jaar vertonen een positieve trend.
“Daarom moeten we dit momentum aangrijpen om de mogelijkheden van onze Limburgse exporterende bedrijven te vergroten”, stelt Jonas De Raeve, directeur belangenbehartiging van Voka – KvK Limburg. “Zo moet het beleid blijven strijden voor vrijhandelsakkoorden. Het is de manier om onze strategische belangen veilig te stellen en standaarden te verspreiden, maar wel met de focus op een open dialoog met de bedoeling om onze handelsrelaties te versterken op alle mogelijke manieren. Daarnaast moet ons land hangende akkoorden afronden, de huidige douaneprocessen optimaliseren en moet Vlaanderen – met name Flanders Investment & Trade – focussen op de uitbouw van een economisch netwerk in het buitenland.”
“Tot slot – om bedrijven voldoende exportalternatieven te bieden – is het voor Voka – KvK Limburg cruciaal dat de luchthaven van Luik alle kansen krijgt om te groeien en uit te breiden. Naast uitvoer via containers is ook luchtvracht een belangrijk pion in de exportketen, zeker voor verre export. Hierbij kan Liège Airport als een belangrijke economisch hub dienen voor Limburgse én Vlaamse exportbedrijven”, aldus De Raeve.
Export is en blijft een belangrijke hefboom voor economisch succes, maar door constante verschuivingen op het wereldtoneel en fluctuerende prijzen is het belangrijk om als onderneming goed geïnformeerd te werk te gaan en beslissingen te nemen. “Inzetten op diversificatie, risicospreiding en duurzame innovatie van bestaande of nieuwe producten en diensten is meer dan ooit een must. Hierin is de rol van Voka – KvK Limburg cruciaal om bedrijven met internationale ambities te versterken. Zo hebben wij onze trajecten Mercurio Go International en Beyond Borders waarbij we bedrijven ondersteunen in hun internationale expansie”, besluit Christine Thonnon.
Vijf aanbevelingen voor sterke export in Limburg:
Werk actief mee aan Europese handelsagenda
Rond binnen België hangende akkoorden af
Optimaliseer douaneprocessen op federaal niveau
Zet in op buitenlandse netwerk van Flanders Investment & Trade
Geef luchthaven Luik alle kansen om te groeien als economische hub
