Lichtend voorbeeld 2: Bekina

Energie-efficiëntie is ook bij Bekina al jaren een speerpunt. Het familiebedrijf uit Kluisbergen is wereldwijd medemarktleider voor polyurethane veiligheidslaarzen en genereerde sinds de oprichting in 1962 drie spin-offs in de rubber- en kunststofwereld. “We willen een soort van natuurlijke logica volgen om zo energiezuinig mogelijk te worden door pas in tweede instantie te investeren in hernieuwbare energie”, steekt zaakvoerder Thomas Vanderbeke van wal. “Toen energie nog spotgoedkoop was, namen we al acties rond energiemonitoring per productielijn of zelfs per machine, en zijn we stelselmatig overgeschakeld naar led. Voor verlichting kijken we vooral hoe we natuurlijk licht optimaal kunnen aanwenden door koepels in het dak te steken en muren wit te verven voor de weerkaatsing. Dat zijn niet alleen essentiële ingrepen om je verbruik te doen dalen, het zorgt even goed voor een aangename werkomgeving. Bij ons vind je dus geen saai en grijs beton in onze fabrieken.”

Zon én schaduw als bondgenoten

Als volgende stap wil Bekina ook stevig opschalen in het aantal zonnepanelen. Dat is om enerzijds te voldoen aan energienoden, maar anderzijds ook een andere functionaliteit toe te voegen aan de site. “Met onze eerste zonnepanelen in 2012 konden we 6% van onze energiebehoefte invullen met zonne-energie. Dit willen we in de komende drie jaar verhogen tot 40%. Zo hebben we onder meer plannen om de parking van onze personeelsleden te overkappen en er zonnepanelen op te leggen. Daardoor bescherm je jouw wagenpark meteen tegen extreme weersomstandigheden. Bij hittegolven blijven de auto’s behoorlijk fris en bij hagelbuien voorkom je heel wat materiële schade aan een duur wagenpark. Bovendien creëer je met panelen boven parkings ook extra dakruimte en kan je de daken van productiehallen nog langer toegankelijk maken voor eventuele herstellingen. Halsoverkop zonnepanelen leggen op een oud dak zal velen nog zuur opbreken.”

“Al onze dakrenovaties zijn erop gericht om kort erna zonnepanelen op te leggen. We hebben nog een oude boogloods die we zullen verbouwen en waar we met de zonnepanelen een groot schuin dakvlak willen maken, zoals je wel vaker ziet in Zuid-Duitsland. Het zorgt voor extra schaduw die zich uitstrekt tot ver over de asfaltoppervlakte in de ruime omtrek. Met zomers in het vooruitzicht die zullen gepaard gaan met hittegolven waarbij het kwik al gauw kan stijgen tot 40 graden, willen we ook onze heftruckchauffeur op onze parking comfort bieden. We proberen steevast te zoeken naar hoe een investering in groene energie tot meerdere doelen kan dienen en dan is schaduw en beschutting één van de gunstige neveneffecten die je optimaal wil benutten.”

Op de plaats waar geen zonnepanelen komen rondom de bedrijfsgebouwen, tracht Thomas zoveel mogelijk inheemse bomen en struiken te voorzien die ook schaduw en natuurlijke koeling geven. “We willen ook binnen tien jaar zorgen voor een aangenaam binnenklimaat met minimaal gebruik van airco. Veel Vlaamse industrieterreinen hebben immers last van het heat island-effect. Er is te veel verharding en te weinig biodiversiteit of wadi’s. Met Bekina willen we als bedrijf een pionier zijn in het ecologisch omkaderen van onze gebouwen. Onze fabriek ligt heel dicht bij de woonkern van Berchem (Kluisbergen). Op die manier vormen we met onze site meteen een groene meerwaarde voor ons dorp. Het is nu eenmaal frisser in groene zones dan in dichtbebouwde omgevingen. Wadi’s, bomen en struiken kunnen zowel op economisch als ecologisch vlak tot een groter doel dienen. Mensen voelen zich veel gelukkiger als ze natuur zien. Als je jouw rol in de samenleving relevant wil maken, focus je best niet enkel op de producten die je maakt en exporteert, maar is jouw impact op de directe leefomgeving en werkomgeving van jouw medewerkers minstens even belangrijk.”

Veel zijdelingse energieslokoppen

Thomas merkt ook een grote omslag in het draagvlak voor investeringen in energie. “Vroeger kon je maatregelen nemen om energie te besparen, maar was het moeilijk om ze economisch verantwoord te maken omdat de return on investment te lang duurde. Ik ben toch blij dat ik af en toe heb doorgeduwd tijdens investeringsbeslissingen op energievlak. We hebben gefocust op lange termijn en dat werpt nu zijn vruchten af. Bovendien vergeten we nooit te kijken naar de dubbele meerwaarde die een actie met zich meebrengt. Als je oude machines vervangt door nieuwe, realiseer je een energiereductie, zijn er betere producten met minder uitval of afval én zijn ze makkelijker te bedienen door de operatoren. Naast machines mag je ook niet onderschatten hoezeer koel- of persluchtinstallaties een slokop zijn in het energieverhaal. Ook die zijtakken van het productieproces moet je meenemen bij investeringen. Maximale terugwinning van energie voor de verwarming van gebouwen is bij ons de standaard. Eenmaal je dat bekeken hebt, kan je verder met hernieuwbare energie. Het heeft immers weinig zin om te investeren in zonnepanelen terwijl de helft van jouw fabriek nog draait op inefficiënte machines. De groenste en goedkoopste energie is tenslotte diegene je niet verbruikt.”

“En als we echt ambitieus willen zijn met onze Oost-Vlaamse bedrijven, moeten we kijken in de richting van windmolens. Maar dan moet je steden en gemeentes meekrijgen die zich wendbaar kunnen opstellen. Er is wel een provinciaal beleidskader voor windturbines, maar ik merk toch nog te veel terughoudendheid terwijl er mogelijkheden zijn en Oost-Vlaamse bedrijven vragende partij zijn. Er zijn geen hoogspanningskabels voor nodig en je kan meestal aan de bron afnemen. Iedereen kijkt op een bepaalde manier naar windmolens, maar je kan er niet omheen dat als een maatschappij ook in de winter op hernieuwbare energie wil functioneren, je niet enkel op zonnepanelen zal kunnen rekenen. In Zuid-Oost-Vlaanderen zie je nauwelijks windmolens staan, terwijl die net over de provinciegrens wel zijn. En dat in landschappelijke omgeving die even waardevol is. Zowel Noord-Henegouwen als Zuid-West-Vlaanderen zijn ons voor.”

KPI-driven in energie

Ook data ziet Thomas als een belangrijke bron van informatie om maatregelen te nemen. “Door onze sterk doorgedreven energiemonitoring zijn productieverantwoordelijken in staat om de productieruns te vergelijken met elkaar en extra verbruik in gelijkaardige runs vroegtijdig op te sporen. Als je met de auto rijdt en je banden staan platter, ga je wel op jouw bestemming geraken maar op het einde van de rit verbruik je wel tot 10% meer terwijl het te vermijden was. Dat geldt ook zo voor productie, maar zonder meten kan je niet weten. In de toekomst willen we nog meer gebruik maken van data om ook op vlak van energie sterk KPI-driven te worden.”
Doordat Bekina al lang focust op energie-efficiëntie in zijn processen, weet het de schade van de huidige kostprijspiek nog relatief te beperken. Volgens Thomas hebben de inspanningen uit het verleden een onmiskenbare impact gehad in deze energiecrisis. ”Doordachte keuzes met het oog op de toekomst zijn dus altijd een absolute must.”