Overslaan en naar de inhoud gaan
Map
  • Nieuws
  • Leid leerkrachten beter op, zet ze efficiënt in en geef ze weer autonomie

Leid leerkrachten beter op, zet ze efficiënt in en geef ze weer autonomie

  • 07/09/2022

Onderwijsexpert Wouter Duyck en Niels Grosemans (Scholengroep Adite) aan het woord over hoe leerkrachten aan de basis liggen van de oplossing. Een suggestie uit onze reeks '8 verbeterpunten voor een slimmer onderwijsbeleid'.

Dat leerkrachten dé katalysator zijn voor kwalitatief onderwijs staat als een paal boven water. Maar de mallemolen aan administratie zorgt ervoor dat ze te weinig uren voor de klas staan en ze dus in wezen minder efficiënt zijn. “In België spenderen wij 20% meer van het bnp aan onderwijs dan andere OESO-landen en toch merk je dat de kwaliteit achteruit gaat”, stelt Wouter Duyck, professor cognitieve psychologie en vicevoorzitter van de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO).

Naar een slimmer onderwijsbeleid: verbeterpunt 1

“Er is een enorme kloof op gebied van efficiëntie. In het hoger onderwijs heeft elk onderwijzend lid 40% meer studenten voor zich in vergelijking met andere OESO-landen, terwijl leerkrachten in het leerplichtonderwijs het met 30% minder leerlingen stellen. Een van de oorzaken is te wijten aan de diffusie van het onderwijslandschap met zijn verschillende netten. Zo hebben stedelijk, provinciaal en gemeenschapsonderwijs andere besturen en scholengroepen. Dat slorpt enorm veel middelen op.”

“Onlangs liet Koen Pelleriaux (afgevaardigd bestuurder van Go! Gemeenschapsonderwijs, red.) nog optekenen dat er coaches bijkomen die de leerkrachten kunnen ondersteunen voor randtaken. Maar in plaats van dat ze de takenlast verlichten, creëren ze werk bij. De brooddozenproblematiek is daar een pijnlijk voorbeeld van. Gezonde voeding is wel degelijk belangrijk voor kinderen, maar zijn leerkrachten echt de eerste verantwoordelijken voor zulke basale opvoedingstaken? Kunnen we dat niet meer van ouders verwachten?”, vraagt Wouter zich af.

Daarnaast is er ook nog de continue verantwoordingsdrang. “De realiteit leert ons dat leerkrachten zich momenteel weekends lang buigen over verslagen uit schrik dat er maar eens een leerling zou zijn die een B-attest aanvecht. Volledig onterecht als je weet dat er vorig jaar slechts 17 procedures liepen bij de Raad van State voor 1,2 miljoen leerlingen. Er moet dringend weer een focus zijn op kerntaken. We leiden onze leerkrachten op om wiskunde en aardrijkskunde te geven en niet om een halve psychiater of deradicaliseringsexpert te zijn. En dan zie je dat goede leerkrachten uitvallen of het onderwijs verlaten omwille van die bijkomende last, terwijl de ondersteunende en zorgende profielen blijven. Dan creëer je een versterkend effect dat onderwijs meer zorgend wordt en ouders vervolgens hun eigen kinderen moeten bijspijkeren in wiskunde.”

Voor ons is het belangrijk wat de leerling heeft geleerd. Daarvoor leggen we het volste vertrouwen in de kunde van de leerkracht.”

Niels Grosemans

Zelfdeterminatietheorie

Een van de methodes waarbij leerkrachten en leerlingen meer autonomie krijgen, is zelfgestuurd leren. Arteveldehogeschool sloeg de handen in elkaar met scholengroepen 20 en Adite om tot een krachtige leeromgeving te komen en RouteZ te ontwikkelen, een professionaliseringstool waarbij bijzondere aandacht gaat naar de eigenheid van leerling en leerkracht. Niels Grosemans, coördinerend directeur van scholengroep Adite: “Het concept zelfgestuurd leren is zeker niet nieuw. Het gaat erom dat een leerling verantwoordelijk is voor zijn eigen leerproces. Dat betekent dat hij zich bewust is van de stappen die hij moet zetten en welke vaardigheden daarvoor nodig zijn. Alle wetenschappelijke studies zijn het er immers over eens dat uitsluitend ex cathedra-onderwijs achterhaald is. Leerlingen moeten zelf de mouwen uit de handen steken, gespreid oefeningen maken en elkaar verbeteren om leerstof onder de knie te krijgen. Die leermethode proberen onze leerkrachten nu bewust in te zetten en via de tool RouteZ proberen we hen tips en tricks mee te geven. Dat kan ook gaan over hoe je jouw klaslokaal moet inrichten om te beantwoorden aan zelfsturend leren.”

(lees verder onder de foto)

foto
Niels Grosemans, coördinerend directeur van scholengroep Adite

 

Niels’ scholengroep is al een tiental jaar bezig met innovatief onderwijs. “We hadden in sommige klassen uit de B-stroom tuchtproblemen. Leerkrachten waren niet gemotiveerd om les te geven en moesten zichzelf voortslepen naar het einde van het schooljaar. Er waren heel veel niveauverschillen voor uiteenlopende vakken. We voegden twee klassen van 12 samen tot een grote klas van 24 met twee leerkrachten en werkten met instructiemomenten op verschillende moeilijkheidsgraden. Leerlingen die voor een vak extra oefeningen nodig hadden, konden de hulp van de leerkracht krijgen terwijl anderen alleen verder werkten aan hun opdrachten. Wanneer ze klaar waren met hun oefeningen, gingen ze naar het atelier om gepassioneerd verder te werken aan hun projecten. De tuchtproblemen waren vanaf de eerste dag weg met zulke flexibele leertrajecten.

Bovendien geeft elke leerkracht ook meerdere vakken, vaak de twee vakken waarvoor ze hebben gestudeerd. Zo heb je de helft minder leerkrachten nodig, ze werken efficiënter samen en ze kennen de leerlingen veel beter. Bovendien hoeven ze voor ons ook maar het ‘olympisch’ minimum aan administratie te doen. We proberen niet te focussen op het aantal toetsen per schoolrapport. Voor ons is het belangrijk wat de leerling heeft geleerd en of hij zijn doelen heeft behaald. Daarvoor leggen we het volste vertrouwen in de kunde van de leerkracht. Het resultaat is dat onze leerkrachten weer met zin voor de klas staan. Dat is ergens logisch want de eigenschappen van de zelfdeterminatietheorie van Deci en Ryan zijn immers volledig ingevuld. Die stelt dat intrinsieke motivatie afhangt van drie basisbehoeften: competentie, autonomie en verbondenheid.”

Laat Voka je ondersteunen bij issues rond arbeidsmarkt & onderwijs

foto

Op zoek naar talent? Of wil je jouw personeel beter opleiden en langer aan boord houden? Voka kan jou ondersteunen bij jouw HR-beleid.

Lees meer

 

Contactpersoon

Arne Oosthuyse

Manager Opleidingen - Manager Arbeidsmarkt & Onderwijs