Hoe Janssen Pharmaceutica de pioniersrol op zich neemt

Janssen Pharmaceutica is een naam als een klok in de Belgische gezondheidszorg. Opgericht door dokter Paul Janssen in 1953 en inmiddels deel uitmakend van megaconcern Johson&Johnson. Bert Verstappen is duurzaamheidsmanager bij Janssen Pharmaceutica België en roemt zijn werkgever om het feit dat “de volledige value chain hier vertegenwoordigd is”. Dat betekent zo veel als ‘Janssen Pharmaceutica brengt de door hen gefabriceerde geneesmiddelen van in het labo tot bij de patiënt’. Toch is het bekendste Belgische farmaceutisch bedrijf veel meer dan een fabrikant van geneesmiddelen. Janssen zet ook voluit in op duurzame innovaties en ontwikkelingen die niet alleen de patiënten, maar ook de maatschappij en het klimaat ten goede komen.  

“Dat is en blijft natuurlijk onze kerntaak, maar als duurzaamheidsmanager zorg ik er samen met mijn collega’s voor dat al onze activiteiten zo duurzaam mogelijk verlopen. We zetten daarbij in op de drie P’s (People, Planet en Prosperity)”, steekt Bert Verstappen van wal. “Een belangrijk focusdomein is ‘People’, het sociale luik van duurzaam werken en dat wordt beheerd door mijn collega Peggy Van Casteren. Zelf focus ik me met mijn team op de P van Planet. Zo hebben we doelen die te maken hebben met klimaatverandering en streven we ernaar om tegen 2030 CO₂-neutraal te kunnen werken voor wat onze eigen uitstoot betreft. Sinds 2020 kopen we alleen nog maar groene stroom aan  zodat we kunnen garanderen dat Janssen in België alleen maar duurzaam opgewekte stroom gebruikt. Het feit dat Janssen bereid was een stroomcontract – een zogenaamd Power Purchase Agreement (PPA) – van tien jaar aan te gaan, gaf de energieleverancier overigens de zekerheid om te investeren in een windmolenpark in de Noordzee. Voor het opwekken van warmte deden we vroeger beroep op gas en diesel, maar Janssen investeerde in een gloednieuwe geothermische installatie gekoppeld aan een warmtenet. Via buizen van 2,4 km diep pompen we water tot 85°C op, halen we de warmte eruit en sluizen we het afgekoelde water terug naar de diepte. Met die warmte kunnen we onze gebouwen en productieprocessen via ons warmtenet voorzien van duurzame warmte. Een ingenieus systeem en onuitputtelijke bron van energie die ons maar liefst dertig procent CO₂-emissie doet besparen.  

“We zijn de eerste private onderneming met zo’n geothermie-installatie in België. Dat vervult ons enerzijds met trots, maar toont anderzijds ook aan dat we ook op dit vlak maar wat graag de rol van pionier opnemen. We zijn niet alleen innovatief in het ontwikkelen van nieuwe medicijnen, maar trachten in al onze activiteiten die voortrekkersrol te spelen.”  

Los van dat immense project van de geothermische installatie focussen jullie ook heel erg op de circulaire economie. Kan je dat even kaderen?

“Alles wat met het gebruik en de behandeling van grondstoffen te maken heeft, is natuurlijk nauw verbonden met onze activiteiten en we denken dat we ook daarin nog flink kunnen verbeteren. We gaan uiteraard al lang zo zuinig en efficiënt mogelijk om met grondstoffen, maar we kunnen nog meer doen dan gewoon zo min mogelijk grondstoffen gebruiken om onze producten te vervaardigen. We kunnen bijvoorbeeld de afvalstoffen die we onvermijdelijk hebben zo goed mogelijk recycleren of zelf hergebruiken. Als we erin slagen om onze afvalstoffen te recycleren, doen we iets goeds voor de planeet en voor ons bedrijf – want we werken efficiënter en dus vaak ook goedkoper. De principes van de circulaire economie liggen heel erg in lijn met de Voka-campagne in de zin dat ze eveneens inzetten op een triple win – goed voor de planeet, goed voor de maatschappij en goed voor de patiënt.” 

Betrekken jullie daar ook andere organisaties in?

“Janssen zet volop in op duurzaamheid en wil daarom samenwerken met alle stakeholders in de ganse gezondheidzorgsector om breed gedragen impact te creëren. “We zeggen altijd dat gezonde mensen een gezonde planeet nodig hebben, en om dat te garanderen hebben we nood aan een allesomvattende aanpak. De gezondheidssector is wereldwijd verantwoordelijk voor bijna vijf procent van alle CO₂-emissies per jaar. Als we daar iets aan willen doen – en dat willen we bij Janssen zeer zeker – dan moeten we dit samen met alle stakeholders in de keten (overheden, universiteiten, ziekenhuizen, zorgverleners, …) aanpakken. Er bestaat zoiets als de Green Deal Duurzame Zorg waar we eerder dit jaar met meer dan 180 partijen – denk dan aan ziekenhuizen, zorginstellingen, andere bedrijven en de overheid – het engagement zijn aangegaan om de zorg te verduurzamen.

Mensen denken vaak ‘een verpakking is een zeer eenvoudig gegeven’, maar toch pogen we ook daar nog vernieuwend uit de hoek te komen. We maken een onderscheid tussen het deel van de verpakking dat echt in contact komt met het geneesmiddel en het doosje of het deel van de verpakking dat het medicijn niet aanraakt. Voor dat eerste hebben we iets minder marge omdat we daar echt wel goed beschermende materialen nodig hebben, de kwaliteit en zorg voor de patiënt komt eerst. Maar we hebben bijvoorbeeld al een test gedaan met QR-codes die de gebruikelijke papieren bijsluiter vervangen. Een ander project is het zogenaamde PIM-project, waarbij we plastic vervangen door PIM (Pulp Injected Molding). Ook hier vinden we dat we continu moeten trachten te streven naar verbetering.”  

Zijn er nog werkterreinen waarvan je weet dat die er zijn, maar waar de technologie jullie nog niet toelaat om er echt mee aan de slag te gaan?

“Ik denk nu vooral aan de zogenaamde Scope 3 CO₂-emissie, wat dus slaat op de uitstoot van activiteiten van andere partijen die gelinkt zijn aan de onze. Het vervoer van de medicijnen die wij produceren is daar het duidelijkste voorbeeld van. Uiteraard willen wij dat dat ook emissieloos gebeurt, maar dat is momenteel in de praktijk nog niet haalbaar. Wel hopen we dat tegen 2045 al onze partners CO₂-neutraal te werk zullen gaan. We hopen dat niet alleen, we geven zelf het goeie voorbeeld – herinner u onze intentie om tegen 2030 emissievrij te werken – en hopen dat onze partners die manier van werken overnemen. Als we echt impact willen creëren en de duurzaamheid van de gezondheidszorg willen verhogen dan zal het alleen maar lukken door zo goed mogelijk samen te werken. Best practices delen, leren van elkaar en maximaal samenwerken doorheen de ganse keten, daarvan gaat de noodzakelijke verandering komen. Gelukkig zijn de meeste bedrijven binnen de gezondheidszorg inmiddels overtuigd van die noodzaak en beseffen ze net zoals wij dat als we gezonde mensen op een gezonde planeet willen zien dat we daar hard voor zullen moeten samenwerken.”