Hoe duurzame innovatie de wereld kan veranderen

Flanders Make, het strategisch onderzoekscentrum voor de maakindustrie, bundelt krachten uit de industrie om bedrijven te helpen innoveren en hun internationale concurrentiepositie te verstevigen via industrieel relevant onderzoek dat uitgevoerd wordt door eigen onderzoekers EN onderzoekers van alle Vlaamse universiteiten. Hoe belangrijk is innovatie?

Dirk Torfs: "Om te overleven zal onze industrie nieuwe wegen moeten zoeken en onze productiestrategieën en logistiek herdenken. De klimaatproblematiek en de coronacrisis maken duidelijk hoe prangend innovatie en flexibiliteit zijn, en hoe risicovol een grote afhankelijkheid van wereldwijde supply chains kan zijn. De hele levenscyclus van producten moet herbekeken worden in het licht van duurzaamheid. Van design, verpakking, gebruik, productie, onderhoud en vervoer, tot recyclage en hergebruik. Heel belangrijk is ook het maatschappelijke luik, de aanvaardingsbereidheid bij de bevolking om voor verduurzaming extra te betalen. Er is een duidelijke kentering gaande in de maatschappij en een nieuwe generatie is aan zet voor wie online werken, communiceren en kopen evident is. We zien ook een groeiende vraag naar producten afgestemd op individuele behoeften, naar snelle levering en thuisbezorging. Dat vergt een grote flexibiliteit, zowel van de mens als van machines, en het inzetten van de nieuwste technieken. Flanders Make werkt op een aantal van die speerpunten. Het is van kapitaal belang dat wij op Europees niveau een Industrieel Herstelplan uitwerken in overeenstemming met het Europese Green Deal initiatief, zodat we kunnen focussen op investeringen in innovaties, nieuwe skills en nieuwe technologieën om onze positie op de wereldmarkt te handhaven. Want de Vlaamse economie is voor meer dan 80 procent afhankelijk van export."

Welke zijn de trends voor de toekomst?

Dirk Torfs: "De versnelling van de digitale transformatie, inzetten van augmented reality, slimme computergestuurde logistiek, flexibele assemblage, computeroptimalisatie van designs om productvarianten te ontwerpen voor dezelfde prijs als bulkgoederen, het performanter maken van fysieke systemen door gebruik van artificiële intelligentie. Denk aan het sneller of lichter maken van producten om de impact te verkleinen op het milieu, op de energiekost, op onderhoud, vervoer… We moeten ook nadenken over doorgedreven recyclage, het terug in de markt brengen van producten en dat zowel vanuit de industrie als vanuit de consument en de overheid. De verantwoordelijkheid voor afvalbeheer moet dichter bij de producent komen die duurzame concepten moet uitwerken. Maar het is niet voldoende om alleen in te zetten op technologische vooruitgang. Ook de mens moet mee. Bedrijven moeten hun organisatie aanpassen en hun medewerkers voorbereiden op veranderingen. Kennisdeling en samenwerking zijn hiervoor onontbeerlijk."

"Bedrijven moeten hun organisatie aanpassen en hun medewerkers voorbereiden op veranderingen. Kennisdeling en samenwerking zijn hiervoor onontbeerlijk."

Engels Logistics is een mooi voorbeeld van hoe innovatie en duurzaamheid elkaar kunnen versterken. Hoe pakken jullie dat aan?

Gita Bessemans: Serving logistics and the environment is dé filosofie van Engels Logistics. De toekomst van onze planeet en van volgende generaties is voor ons erg belangrijk. Kwaliteit en duurzaamheid zijn kernwaarden. Wij zijn producent/leverancier van duurzame, herbruikbare verpakkingen. Van magazijn- en transportbakken, pallets en palletboxen, en afvalbakken voor onder een bureau tot slimme ondergrondse containers. Wij gaan voor het cradle to cradle-principe. Hierbij staan hergebruik op de eerste en recycling op de tweede plaats. Bij iedere levering kratten, pallets of palletboxen garanderen wij terugkoop als de klant dit wenst. Zijn de producten niet meer bruikbaar dan worden ze volledig gerecycled. Ze worden vermalen en verwerkt tot een recycled granulaat dat in een andere toepassing kan worden ingezet. Dit alternatief voor nieuw/virgin-materiaal noemen wij Engels Industrial Compound. Hierdoor is de cirkel rond en kunnen waardevolle grondstoffen steeds weer worden hergebruikt.

Hoe belangrijk is innovatie?

Dirk Torfs: Dankzij nieuwe technologieën kunnen vandaag zowel de productieprocessen als de supply chains geoptimaliseerd worden en kan er meer op maat worden gewerkt tegen een aanvaardbare kost. Kwestie is het juiste ontkoppelingspunt te vinden tussen massaproductie, de juiste hoeveelheid producten en productie die variërende opties en andere vormen mogelijk maakt, zoals high-end-stukken op maat of zelfrijdende voertuigen. Geautomatiseerde systemen als track and trace, het inzetten van sensoren die optimale laadprocessen, ophaalpunten en routes uitstippelen, betere verpakkingen…

"Innovatie is essentieel. Ondernemingen kunnen niet achterblijven, willen ze blijven bestaan."

Gita Bessemans: Innovatie is essentieel. Ondernemingen kunnen niet achterblijven, willen ze blijven bestaan. Wij investeren continu in nieuwe technologieën die het milieu en de maatschappij ten goede komen. Zo werken wij met slimme afvalcontainers die voorzien zijn van een toegangscontrole en/of vulgraadmeter, zodat het gebruik kan gemonitord worden. Een mooi voorbeeld is onze medewerking aan Tivoli Green City, de nieuwe duurzame stadswijk in Brussel, waar wij 20 ondergrondse state-of-the-art-afvalcontainers geplaatst hebben. Gebruik, onderhoud en lediging worden met de nieuwste technieken gemonitord zodat nodeloze vrachtwagenritten overbodig zijn. Als internationale organisatie zetten we ook al jaren in op de digitalisatie van onze processen en werken we nu aan nieuwe betaalmogelijkheden met betrekking tot toegangscontrole, IOT (internet of things) enz. In augustus hebben we voor het derde jaar op rij het Voka Charter Duurzaam Ondernemen (VCDO) mogen ontvangen, waardoor we automatisch in aanmerking komen voor het duurzaamheidscertificaat
van de VN.

Wat moet prioriteit krijgen in de strijd voor meer duurzaamheid?

Dirk Torfs: Het energievraagstuk is heel belangrijk en daar hebben we nog niet het juiste antwoord. Neem elektrische wagens, misschien zijn ze wel ecologisch in gebruik maar niet in productie. We zitten in een transitie naar een ander denkpatroon. Hoe gaan we veilig om met afval en gevaarlijke stoffen, met levensbelangrijk water? Innovatie kan hier de rol van katalysator en hefboom spelen. Gita Bessemans: Een van de grootste uitdagingen is inderdaad het duurzaam recycleren. Een heel grote rol speelt ook de consument. Het begint met het bewust worden van de impact van keuzes. Of dit nu gaat over investeren in duurzame energie, de aankoop van een wagen of een koekje in wegwerpverpakking. Elke bijdrage, hoe klein ook, is belangrijk in de strijd voor meer duurzaamheid en ecologisch welzijn.