Doorbraaktechnologieën zijn essentieel voor de productiviteitsgroei.
Op de beursvloer en in de media valt de term innovatie meermaals per dag, helaas vooral als een containerbegrip waarin zowat alles wordt meegenomen: van nieuwe nagellak tot experimentele businessmodellen. Daarbij blijft de meest fundamentele vorm van innovatie vaak onderbelicht: sleutel- of doorbraaktechnologieën, ook wel General Purpose Technologieën (GPT’s) genoemd.
Deze hebben disruptieve gevolgen voor productieprocessen en -infrastructuur, maar zijn essentieel voor de productiviteitsgroei. Willen we die in de toekomst opnieuw versnellen, dan ligt daar de sleutel. Concreet denken we dan aan fotonica, quantumtechnologie, artificiële intelligentie, duurzame chemie, …
Innovaties met enorm potentieel
Buiten een kransje van early believers, vaak actief in een specifieke niche, zijn er weinigen die tijdig de opportuniteiten van zulke technologieën inzien. Dat komt omdat de doorsnee beleidsmaker er zich maar weinig bij kan voorstellen, laat staan de exponentiële groeimogelijkheden ervan.
Net daarom moet disruptieve innovatie vanuit de overheid meer aangemoedigd worden. Met Imec en het Vlaams Instituut voor Biotechnologie (VIB) doen we dat al. Niet voor niets werden de kiemen daarvan werden veertig jaar geleden gelegd. De toenmalige regering keek ver vooruit. Dat moeten we opnieuw doen en uitbreiden naar andere sectoren. Zo niet dreigen we internationaal de rol te lossen. Onze noorderburen hebben dit al begrepen en schoven daarom eind 2023 tien cruciale technologieën voor economie, maatschappij en veiligheid met voorrang naar voren.
Meerdere rollen voor de overheid
Investeren in middelen, maar vooral ook mensen om de juiste kennis op te bouwen en gericht te ondersteunen, is broodnodig. De internationale samenwerking moet opgevoerd worden, want kennis voorbij state-of-the-art, bouw je niet in een vacuüm op. Daarnaast kan de overheid ook als launching customer door innovatiegericht aan te kopen, innovaties versnellen. Regelgeving en cultuur moeten daarom innovatievriendelijker gemaakt worden.
De oprichting van een transversale innovatiecel binnen de overheid, naar het voorbeeld van 18F in de Verenigde Staten, kan hier inspiratie bieden. Voor alle duidelijkheid: dit is niet enkel een opdracht voor de domeinen Economie & Innovatie, maar voor alle domeinen binnen de overheid, en van de kleinste gemeente tot het hoogste niveau.
Dual use
In Vlaanderen doen we graag beter dan goed. Daarmee schieten we ons zelf helaas ook vaak in de voet. Exemplarisch is onze omgang met dual use goederen die zowel civiel als militair ingezet kunnen worden. Enige voorzichtigheid met zulke producten is op zijn plaats, maar vaak schieten we daarin door.
Daardoor blijven kansen liggen. Schrik voor mogelijk militair eindgebruik, vaak als onderdeel van een groter geheel, doet beloftevolle projecten stranden of producenten naar elders uitwijken. Voka pleit dan ook voor een pragmatische benadering, zoniet dreigen we onszelf uit de markt te prijzen en deep tech te ontzeggen.
Ontdek hier meer voorstellen uit het Vlaams-federaal memorandum van Voka.
