Eind 2021 mondde de onderzoeksfase van het complexe project Noord-Zuid Limburg uit in een gedragen oplossing voor de Noord-Zuid. Het voorkeursbesluit werd in april van dit jaar definitief goedgekeurd door de Vlaamse Regering. Een historische mijlpaal die ons voor het eerst in 50 jaar doet geloven dat dit project kan slagen. Het voorkeursalternatief wordt nu verder uitgewerkt tot een uitvoerbaar project. In 2024 staan de voorbereidende werken gepland.

Driemaal de spade in de grond op korte termijn
Op korte termijn worden enkele ontbrekende schakels en gevaarlijke punten in het fietsnetwerk in Houthalen-Helchteren weggewerkt. De fietsbrug over de Grote Baan in Helchteren-Noord is volgens de huidige planning in het voorjaar van 2023 klaar voor gebruik. Daarnaast zullen er tegen september 2022 nieuwe, vrijliggende en comfortabele fietspaden langs de Grote Baan liggen over een lengte van 5 km. Er wordt ook werk gemaakt van een nieuwe fietsverbinding tussen de fietssnelweg F74 en het bedrijventerrein Centrum-Zuid. Die zal er wellicht tegen eind 2022 zijn.
Ook een vlotte auto- en vrachtwagenverbinding van Centrum-Zuid naar de autosnelweg E314 wordt aangepakt. Vandaag is er enkel een afrit van de E314 naar Centrum-Zuid. Om de snelweg op te rijden, rijdt al het verkeer langs de Grote Baan. Met een rechtstreekse verbinding naar de E314 verminderen de files op de Grote Baan en kunnen de kruispunten veiliger ingericht worden voor fietsers en voetgangers. Volgens de huidige planning is het ontwerp klaar in 2022. De werken kunnen dan starten in 2023.
Beslissing over de Noord-Zuid is gevallen. Uitwerking tot uitvoerbaar project is gestart
De voorbije jaren werden de verschillende opties voor de wegverbinding N74 in de gemeente Houthalen-Helchteren en het hoogwaardig openbaar vervoer (HOV) van Noord-Limburg tot Hasselt grondig onderzocht. Er werd ook intensief samengewerkt met en geluisterd naar heel veel mensen, waaronder ook Voka. Het voorkeursalternatief kwam als beste oplossing uit het onderzoek. Ontstaan tijdens het participatietraject en breed gedragen door alle partners, is het een duurzame mobiliteitsoplossing voor de wegverbinding én het openbaar vervoer. Daarnaast geeft het waardevolle natuur en ecologische verbindingen alle ruimte.
In de volgende fase wordt de oplossing uitgewerkt tot een concreet en uitvoerbaar project. Daarvoor is nog verder onderzoek nodig op projectniveau. Participatie en dialoog blijven ook in deze fase belangrijk. Voka zal samen met de andere belanghebbenden opnieuw betrokken worden bij de werksessies. De fase eindigt met een projectbesluit waarin de uitvoeringswijze is vastgelegd en de bouwplannen zijn geïntegreerd. Met het definitieve projectbesluit zullen ook de nodige vergunningen en herbestemmingen goedgekeurd worden. De voorbereidende werken worden in 2024 opgestart. De effectieve start van de werken is voorzien in 2026. Daarna kan het doorgaande of regionale verkeer zonder enig conflict en zonder enige onderbreking doorrijden van Noord-Limburg tot aan de snelweg E314 en omgekeerd.
Wat betekent het voorkeursalternatief voor Limburgse bedrijven en handelaars?
- Een vlotte auto- en vrachtwagenverbinding tussen Eindhoven en de snelweg E314/Hasselt, zonder flessenhals, verkeerslichten, kruispunten, erftoegangen of andere onderbrekingen of conflictpunten.
- Een belangrijke impuls voor de hele regio, ook naar ontsluiting en bereikbaarheid voor Noord-Limburgse bedrijven en voor de ontwikkeling van de bedrijventerreinen.
- Een multimodale ontsluiting van drie regionale bedrijventerreinen.
- Een vlotte trambusverbinding tussen Noord-Limburg en Hasselt, met haltes aan belangrijke attractiepolen, waaronder de Corda Campus in Hasselt. Deze belangrijke campus gaat in de toekomst nog uitbreiden.

“Vier jaar lang is er intensief vergaderd met de diverse werkgroepen. Nu mogen procedures geen vertragingen meer veroorzaken.
Voor de leefbaarheid van inwoners en ondernemers in Houthalen-Helchteren moet de spade zo snel mogelijk in de grond voor de Noord-Zuid-verbinding. Ik vind het positief dat er nu al werk gemaakt wordt van fietspaden en een brug over de Noord-Zuid, omdat veel werknemers met de fiets naar bedrijventerreinen pendelen.”
Herman Bosman, Grafityp
Voka Ambassadeur Houthalen-Helchteren

“Het is goed dat er eindelijk een beslissing is genomen. Nu moet de daad bij het woord gevoegd worden!
De fietsontsluiting is alvast een eerste stap in de goede richting. Laat ons niet tot 2024 wachten om al kleine ingrepen te doen. Ook het optimaliseren van het openbaar vervoer blijft een belangrijk aandachtspunt. En ook de Oost-West-verbindingen – die aantakken op de Noord-Zuid – mag men niet uit het oog verliezen.”
Bénédicte Haven, Van Havermaet
Voka Ambassadeur Hechtel-Eksel

“Dit dossier leeft al heel lang bij Verenigde Industrie Pelt.
In onze provincie is er dringend nood aan een betere ontsluiting voor vrachtverkeer. De stilstand kost ons vandaag immers ettelijke miljoenen euro’s. De realisatie van de Nood-Zuid-verbinding is een belangrijke stap voor de economische vooruitgang en industriële ontwikkeling van onze regio.”
Carlo Dilissen, Dilissen Logistics
Voka Ambassadeur Pelt

“Het Noord-Zuid-project geeft een belangrijke impuls aan de hele Noord-Limburgse regio.
De verwezenlijking ervan biedt nieuwe mogelijkheden om de krapte op de arbeidsmarkt in onze streek in te vullen. Ik hoop dat in het kader van het project ook voortgewerkt wordt aan parallelle verbindingen, zoals de spoorweg Hamont-Weert en de ontsluiting richting Antwerpen. Ook een doortrekking van de Noord-Zuid tot Eindhoven-Noord en -Zuid is belangrijk. Noord-Limburg droomt ervan om straks autonoom te rijden tussen Corda Hasselt en Corda Noord!”
Theo Slegers, Focus Noord
Voka Ambassadeur Lommel

Wat 50 jaar niet gelukt is, is eindelijk gerealiseerd.
Alle neuzen staan in dezelfde richting wat het complexe project Noord-Zuid Limburg betreft! We spraken erover met een tevreden Lydia Peeters, bevoegd Vlaams minister voor Mobiliteit en Openbare Werken.
Laat ons beginnen met u proficiat te wensen. Het gaat vooruit met de Noord-Zuid.
“Dank! Voor u zit een tevreden minister, want deze concrete en duurzame oplossing mag men best historisch noemen en is bovendien erg belangrijk voor de toekomst van onze provincie. Maar laat mij ook even Voka bedanken. Want jullie zijn een van de 56 organisaties die deze beslissing mee mogelijk hebben gemaakt, door deel te nemen aan de werksessies en samen naar oplossingen te zoeken om alle visies met elkaar te verzoenen.”
Wat maakt dat al die belanghebbenden nu toch tot een gezamenlijke oplossing zijn gekomen?
“Het project zat lange tijd vast in een patstelling, omdat iedereen op zijn of haar standpunt kampeerde. Door te kiezen voor het traject van de procedure ‘Complexe projecten’, waar volop wordt ingezet op inspraak en overleg, kunnen we vandaag wél slagen. De Werkvennootschap is met een wit blad gestart en bracht de stakeholders mee rond de tekentafel. Het resultaat is een sterk en robuust dossier – met een groot draagvlak – waarin met heel veel standpunten rekening is gehouden. Naast het mobiliteitsaspect heeft de gekozen oplossing ook een positieve impact op de verkeersveiligheid, de leefbaarheid en de economische activiteiten in de hele regio. Lokaal ontstaan bovengronds verkeersluwe dorpskernen, met enorme kansen voor actieve weggebruikers zoals fietsers en voetgangers. De Noord-Zuid zal vlot en veilig functioneren via twee ondergrondse tunnels. Bovengronds zal de Grote Baan geen onveilige barrière meer zijn. De leefbaarheid verbetert enorm op plekken waar dat nu een probleem is, zoals in het hartje van Houthalen-Helchteren. Het plan voor de Noord-Zuid is dus een totaaloplossing.”
Voor de bouw van de tunnels zijn heel wat mensen getroffen, vooral aan de oostzijde van de Grote Baan. Hoe blijven we zorgen voor draagvlak?
“Ja, dit heeft inderdaad een impact op de lokale bevolking. We zijn daar dan ook niet licht overgegaan. Maar tegelijk kunnen we niet ontkennen dat de jarenlange onzekerheid ook slecht was voor heel wat eigenaars en ondernemers langs de Grote Baan. Er was een grote vraag naar duidelijkheid, nadat er begrijpelijkerwijze heel wat ongeloof ontstaan was over de realisatie van het project. Zeer veel ondernemers hebben mij daarover aangesproken. Met deze beslissing van de Vlaamse Regering bieden we nu die duidelijkheid en kunnen we eindelijk naar de toekomst kijken. Uiteraard investeren we veel tijd, moeite en middelen om de bewoners en handelaars te begeleiden. Velen onder hen zagen dit wel aankomen, maar dat maakt het daarom niet makkelijker. Ook moeilijke keuzes moet je uitleggen aan de mensen. Dat doen we ook. Daarom zijn we sinds oktober 2021 in gesprek met de eigenaars en bewoners van de woningen en gebouwen die waarschijnlijk getroffen worden.”
Er is een groot draagvlak. Toch zijn er ook aandachtspunten en vragen over de tunnels en het snelheidsregime. Waar ligt de grote winst voor onze bedrijven en ondernemers?
“Met de oplossing zoals die is uitgewerkt in het voorkeursbesluit, realiseren we een vlotte en veilige verbinding tussen Noord-Limburg en de snelweg E314. Een goede doorstroming is veel belangrijker dan het behoud van het huidige snelheidsregime. De echte winst schuilt erin dat je onderweg geen verkeerslichten, kruispunten, erftoegangen of andere onderbrekingen of conflictpunten meer tegenkomt. Het gaat hier over een belangrijke ‘missing link’ in het Europese wegennet. Bovendien is die verbinding robuust en betrouwbaar: de structurele files op de Noord-Zuid, bijvoorbeeld aan de flessenhals, zijn daarmee definitief opgelost. Dit betekent een enorme impuls voor de hele regio, ook naar ontsluiting en bereikbaarheid voor de Noord-Limburgse bedrijven en de ontwikkeling van de bedrijventerreinen. Zeker in combinatie met de pas gerealiseerde N69 in Nederland worden de snelweg E314 en Hasselt beter verbonden met Eindhoven. Tot slot krijgen ook drie regionale bedrijventerreinen – De Schacht, Europark en Centrum-Zuid – een multimodale ontsluiting.”
“Als minister zal ik er hard over blijven waken dat we de voorziene timing halen. In afwachting van de werken kunnen we al ‘quick wins’ realiseren.”
Hoe staat het met lijn 3 van het Spartacusproject?
“Het openbaar vervoer maakt integraal deel uit van het voorkeursbesluit. Dat betekent dus dat het tracé, de halteplaatsen en het voertuigtype van lijn 3 nu ook gekend zijn. Het is belangrijk om in functie van de ‘modal shift’ meteen een alternatief te bieden dat concurrentieel is met de wagen. We gaan dan ook in één beweging lijn 3 realiseren. Dat betekent dat je in de toekomst op 45 minuten van Noord-Limburg naar Hasselt (en omgekeerd) zal kunnen rijden via hoogwaardig openbaar vervoer. De flexibiliteit en de hoge frequentie van het HOV maakt dat er ook rekening gehouden kan worden met belangrijke attractiepolen. Zo worden er onder meer haltes voorzien bij de Corda Campus in Hasselt. Deze belangrijke campus gaat in de toekomst nog uitbreiden. Het stemt me tevreden dat we hier met het project Noord-Zuid Limburg meteen op inspelen door op zoek te gaan naar een multimodale oplossing die ook fietsverbindingen en een trambus omvat.”
De vraag die bij iedereen leeft: wanneer kan de spade de grond in?
“Wie mij kent, weet dat ik nogal ongeduldig ben. Ik wil dat het vooruitgaat en dat we die voortgang in belangrijke dossiers – zoals de Noord-Zuid – ook daadwerkelijk zien. Daarom werken we hard verder, zodat het concreet uitvoerbare plan klaar is tegen 2024. In dat jaar starten ook de voorbereidende werken, die ik als minister tijdens deze legislatuur nog wil meemaken. Ik zal er hard over blijven waken dat we die timing halen. Daarnaast is het ook belangrijk om, in afwachting van die werken, al ‘quick wins’ te realiseren. Die zullen dit jaar al volop op het terrein te zien zijn.”
Hoe kijkt u terug op de voorbije drie jaar?
“Dat we vanuit een grote Limburgse samenwerking nu een doorbraak hebben gerealiseerd na 50 jaar stilstand, geeft nieuwe energie om dit belangrijke mobiliteitsdossier verder vast te pakken. De voorbije jaren werd hiervoor maximaal ingezet op het creëren van draagvlak rond de alternatieven die bestudeerd werden, maar nu kunnen we dus gefocust verder werken naar een projectbesluit en dus uitvoerbaar project.”
“Maar zoals ik al aangaf, ben ik zeer blij dat we op korte termijn al versneld werk maken van een aantal ‘quick wins’. Het voorbije jaar werd hard ingezet op de voorbereiding van deze kleinere projecten, die in afwachting van de Noord-Zuid ook de modal shift in de ruime regio versnellen. Wie vandaag van Peer of Pelt al fietsend naar zijn of haar werk op het industrieterrein van Centrum-Zuid wil, kan de Noord-Zuid niet veilig oversteken in Helchteren-Noord. De fietsinfrastructuur langs de Grote Baan in Houthalen-Helchteren is bovendien ondermaats en ronduit gevaarlijk. Dat maakt dat heel wat mensen de wagen in plaats van de fiets verkiezen om naar het werk, de school of de winkel te gaan. Dat zijn allemaal voertuigkilometers die te vermijden zijn als de infrastructuur veilig en in orde zou zijn.”
“Vergeet niet dat er erg veel lokaal verkeer over de Noord-Zuid rijdt. Omwille van de verkeersveiligheid van fietsers investeer ik daarom nu al in een fietsbrug ter hoogte van Helchteren-Noord. Tegelijk leggen we 5 km nieuwe fietspaden aan langs de Grote Baan in Houthalen-Helchteren, wat zeker belangrijk is voor onze schoolgaande jeugd. We zorgen ook voor een multimodale ontsluiting van Centrum-Zuid. Voor de fietsers betekent dit dat er een fietsverbinding komt naar de fietssnelweg F74, met andere woorden: een veilige woon-werkverbinding en een uitgebreider fietsnetwerk. Bijkomend komt er een rechtstreekse op- en afrit richting Centrum-Zuid op de E314. Dit zorgt voor minder vrachtverkeer in Houthalen zelf, en daardoor een vlottere doorstroming op de Grote Baan en meer verkeersveiligheid. Het gaat dus vooruit met de Noord-Zuid!”