“Vroeger waren diamanten naamloos, bij ons krijgen ze een eigen DNA en kan iedereen hun reis volgen in de metaverse.” De quantumshift van diamant- en techbedrijf HB Antwerp slaat aan: op twee jaar tijd konden ze 120 mensen aanwerven en willen de grootste modehuizen, gaande van Louis Vuitton tot Dior, met hen samenwerken.
De vier oprichters van HB Antwerp startten hun avontuur begin 2020. Ze wilden de volledige keten van de ontginning van de ruwe steen tot afgewerkte diamant in eigen hand houden. Traditioneel komen daarbij heel wat spelers aan te pas en is er amper nog een connectie tussen de community die eigenaar is van de mijn, de ontginner, slijper, retailer en consument.
Antwerpse roots
Daar wilde HB Antwerp verandering in brengen. De productie, het slijpen zelf, verankerden ze in Antwerpen en besteedden ze niet uit naar India zoals dat tegenwoordig meestal gebeurt.
Wij gingen hen opzoeken in hun atelier dat zich in de Antwerpse Hoveniersstraat bevindt, hartje Diamantwijk. Wie daar wandelt ziet de halve wereld passeren, samen met patrouillerende politiemannen en hoog beveiligde pantserwagens die diamanten aan- en afvoeren. De meeste van de nog bestaande ateliers zijn afgesloten van de buitenwereld, voor de veiligheid, maar ook uit geheimhouding. De waarde van de stenen die zich daar bevinden, spreekt dan ook tot de verbeelding.
Ook dat eerder gesloten imago wil HB Antwerp doorbreken. Wie de inkomhal van hun kantoor betreedt, waant zich bij wijze van spreken ín een diamant. “Ontworpen door de decorbouwers van Tomorrowland”, lacht Margaux Donckier, Public Affairs Director van HB Antwerp, terwijl ze ons langs beveiligde glazen deuren loodst die openen met haar handpalmafdruk. Wanneer we de ateliers passeren zien we ruimtes met veel glas en licht die in niets lijken op de klinisch witte gangen met zware deuren in de rest van het gebouw.
“Alles wat je hier ziet past in ons verhaal en onze missie”, vertelt Shai de Toledo, een van de drie oprichters, wat later bij een dampend kommetje soep. “Daarmee willen we deze speciale mineralen vieren, die miljoenen jaren oud zijn, ouder nog dan de dinosaurussen. Onze missie start hier in Antwerpen. We hebben de naam van de stad geclaimd, net zoals de modesector dat deed, omdat we niet willen meegaan in het verhaal dat hier alles te duur of te traag is, of dat er te weinig talent zou zijn. Vijfhonderd jaar geleden vormde Antwerpen het centrum van de wereld, in heel wat landen worden we nog steeds zo gepercipieerd.”
Transparantie
“Maar als je van hieruit wil opereren en produceren, dat moet je je sterk kunnen differentiëren ten opzichte van de rest van de wereld. Bij ons was al snel duidelijk dat dit een verhaal van transparantie zou zijn waarbij we de connectie willen herstellen tussen de herkomst van de ruwe diamant en de uiteindelijke consument.”
HB Antwerp doet dat via blockchaintechnologie, een soort digitaal register dat elke stap in de levensloop van de steen vastlegt. De technologie werd ontwikkeld in samenwerking met Microsoft. “Wat we registreren kan werkelijk over alles gaan, tot de kleinste millimeter stof die op de diamant gevonden wordt,” lacht Shai. “Wie de ruwe diamant ontgint, hoe lang hij onderweg is, welk potentieel hij heeft, wie hem onderzocht of geslepen heeft, wie de uiteindelijke koper is. Zo creëren we een community, een ecosysteem rond de diamant, waarbij iedereen die te maken krijgt met de steen in verbinding staat met elkaar. Dat laat ons toe een stuk van de winst te laten terugvloeien naar het land van herkomst.”

Dat land van herkomst is voor het overgrote deel van hun stenen Botswana. Via een contract met het Canadese mijnbouwbedrijf Lucara Diamond heeft HB exclusief toegang tot een mijn in Botswana voor stenen van meer dan 10 karaat. Shai de Toledo: “We kozen voor Botswana omdat dit land stabiel is, een goed gezondheidssysteem heeft, geen corruptie kent en veel goed opgeleide mensen. Sinds ons contract stroomde 80% meer inkomsten terug naar de lokale overheid, dankzij de blockchain.”
Sinds ons contract stroomde 80% meer inkomsten terug naar de lokale overheid, dankzij de blockchain.
Shai de Toledo
Om de link met het land van oorsprong tastbaar te maken, lanceerde HB Antwerp ‘Signum’, een platform waarbij wie een ruwe diamant koopt, automatisch een digitale tweeling – ‘digital twin’ – van de steen krijgt in de metaverse. Dat is de volgende krachtige versie van het internet waarin virtuele ruimtes zoals Fortnite en Roblox aan elkaar gekoppeld worden en waar je dankzij augmented reality ook zelf dingen kan beleven en doen.
Margaux Donckier: “Eind vorig jaar lanceerden we bij wijze van experiment al enkele digitale diamanten met NFT’s (digitale eigendomscertificaten nvdr.) zonder fysieke twin. In amper drie minuten tijd waren ze verkocht voor 6.100 euro per stuk. Dat werkte dus. Voortaan zullen we wel enkel nog digitale twins creëren waar ook een fysieke diamant aan gekoppeld wordt.”
Shai de Toledo vult aan: “Voor de consument gaat zo een hele andere wereld open. Wie een ruwe diamant koopt, doet dat vaak als investering om weg te bergen in een kluis tot hij bijvoorbeeld wil huwen en er een diamant uit wil laten slijpen. In de virtuele wereld zijn er veel meer mogelijkheden om met de steen op een veilige manier te pronken. Je kunt er zelfs je avatar van maken.”
Hoogtechnologisch
Wat er zoal in de blockchain zit, wordt al snel duidelijk wanneer we een rondleiding krijgen doorheen de ateliers. In het eerste onderzoekt een dame met een MRI-scanner een ruwe diamant. Op het aanpalende computerscherm worden mogelijke vormen van stenen getoond die eruit gehaald zouden kunnen worden. We zetten een stapje achteruit wanneer Margaux vertelt dat dit de derde grootste diamant ooit is, niet minder dan 1.175 karaat (235 gram).
In een volgend lokaal kijken onderzoekers met een CT-scan naar de binnenkant van een diamant om te registreren waar er nog oneffenheden of inclusies zitten. Eentje daarvan heeft – met een beetje verbeelding – de vorm van een luipaard. “Zo’n bijzonderheid komt in de blockchain, het behoort mee tot het verhaal en het DNA van de steen”, zegt Margaux. “Zeker in de metaverse zal dit zijn waarde alleen maar doen stijgen.”
In volgende etappes zien we de stenen kleiner en fijner worden. Hoogtechnologische machines die HB Antwerp zelf liet ontwikkelen, kunnen de stenen nauwkeurig slijpen. Desondanks zitten er ook nog heel wat professionele slijpers ijverig aan het werk. “Machines kunnen het menselijk oog niet vervangen. Dat corrigeert waar machines dat niet kunnen. Diamant slijpen is en blijft een ambacht, een kunst. En ook: het is een luxeproduct. Dat wil je toch niet laten creëren door machines alleen?”, lacht Margaux.
Mensen
Het gros van de slijpers die werken bij HB Antwerp zijn opgeleid in hun eigen ‘HB Academy’. “We konden niet anders, want diamantslijpers zonder werk liggen niet voor het grijpen.” HB werkt daarom onder meer samen met de VDAB, die mensen naar de opleiding toe leidt. Wie in aanmerking komt? Margaux: “We zijn op zoek naar sterk gemotiveerde mensen, die zich goed kunnen concentreren en ook perfectionistisch zijn. Na een opleiding van drie maanden kunnen ze bij ons aan de slag met een mentor naast zich. Het is een enorm divers publiek, dat doorgaans veel voldoening haalt uit de job.”
“Dat komt omdat zij mee deel uitmaken van het ecosysteem. In de blockchain registreren we ook wie en hoe lang die op de steen gewerkt heeft”, vult Shai aan. “Zo behoren ze tot het verhaal en worden ze gezien als echte kunstenaars.”

Anders dan wat je misschien zou verwachten bij een diamantbedrijf, zie je bij HB Antwerp heel wat jonge mensen rondlopen met hoogopgeleide, technologische en digitale profielen zoals economen, data-analisten en digitale ontwikkelaars. Zij stroomlijnen onder meer het verhaal van de blockchain en de digitale twins in de metaverse. “Ook hier komt onze missie goed van pas. Want het verhaal dat wij daarin vertellen – over transparantie, duurzaamheid en verantwoordelijkheid met behulp van de virtuele wereld – spreekt die jonge generatie aan. Wellicht hadden ze bij de aanvang van hun studies nooit gedacht dat ze in de diamantwereld terecht zouden komen, maar bij ons vinden ze de nodige uitdagingen. Hetzelfde geldt overigens voor onze klanten, dankzij de digitale twins kunnen we een heel ander publiek bereiken dan de traditionele diamantliefhebbers.”
Daarnaast investeert HB Antwerp ook in opleiding in Botswana, met het HB Innovation Lab. “De idee is om in Botswana een tweede hub te openen die een afspiegeling is van ons atelier en kantoor hier. Via het HB Innovation Lab leiden we daarvoor lokale mensen op die dezelfde taken uitvoeren als wij hier in Antwerpen. We ontwikkelen onder meer vaardigheden als leiderschap, innovatie en ondernemerschap. De interesse is enorm. Voor de volgende editie van dit Innovation Lab organiseren we een hackaton om de beste krachten te kunnen selecteren. We werken er ook samen met WomHub om meer meisjes en vrouwen te stimuleren om te kiezen voor een STEM-richting. Dit doen we vanuit onze overtuiging dat gendergelijkheid mee aan de basis ligt van een duurzame en welvarende maatschappij”, zegt Margaux.
Tot slot
Het is zoals je eigen kind, dat zul je altijd blijven herkennen, onder welke omstandigheden ook.
Shai de Toledo
Tot slot hebben we toch nog een laatste vraag. Stel: je bent in het bezit van een ruwe diamant van HB Antwerp, en dus ook zijn digital twin, en die wordt gestolen in de ‘echte’ wereld. Wat gebeurt er dan? Shai de Toledo: “Vanaf het moment we niet meer weten waar een steen zich bevindt, en dus ons ecosysteem verlaten heeft, verliest hij zijn waarde, dus ook de digital twin. Mocht hij ooit opnieuw opduiken – en gestolen stenen doen dat meestal – zal hij dankzij onze blockchain altijd herkenbaar blijven, zelfs al blijft er nog maar de helft of een fractie van de steen over. Het is zoals je eigen kind, dat zul je altijd blijven herkennen, onder welke omstandigheden ook.”
Tekst: Sandy Panis | Fotografie: Chak López