De situatie op de internationale markten is verontrustend. De Russische gasleveringen zijn de laatste dagen drastisch verlaagd. Hoe zit de situatie precies en wat mogen bedrijven nog verwachten? Een overzicht.
Is er op dit moment een acuut probleem op de (internationale) gasmarkten?
Op dit moment is er geen acuut probleem in België. Vandaag exporteert ons land een veelvoud van het eigen verbruik. De export van aardgas richting Nederland en Duitsland gebeurt reeds op maximale capaciteit. De aanvulling van de aardgasvoorraden ligt op schema. Er is dus op dit moment geen gevaar voor de Belgische aardgasbevoorrading.
Toch is de situatie op de internationale markten verontrustend. De Russische gasleveringen zijn de laatste dagen drastisch verlaagd. Van de vier grote aanvoerroutes vanuit Rusland zijn er nog maar twee actief. De belangrijkste daarvan, Nordstream 1, levert 60% minder dan een paar weken geleden. Hoewel elk jaar de zomer haar dip kent in leveringen, is die normaal pas voorzien voor midden juli.
Daarnaast is er de onvoorziene uitval van de Freeport LNG-terminal in Texas, waarvan de uitbater stelt dat een heropstart aan volledige capaciteit zeker niet voor het einde van het jaar te verwachten valt. Die specifieke terminal staat in voor 20% van de Amerikaanse exportcapaciteit van LNG, een cruciaal alternatief voor het Russisch aardgas.
Is het waarschijnlijk dat we zonder aardgas komen te zitten?
België is in feite de Europese draaischijf voor aardgas. Ons land is erg geconnecteerd met al onze buurlanden via aardgasleidingen (inclusief het Verenigd Koninkrijk). Er is ook een rechtstreekse leiding met gasexporteur Noorwegen en we beschikken over de LNG-terminal in Zeebrugge. De kans op een fysiek tekort aan aardgas is in ons land daarom eerder klein.
Dat betekent evenwel niet dat wij geen impact zouden ondervinden mocht er deze winter een tekort zijn op de Europese markten. Bij een eventueel tekort horen (extreem) hoge prijzen, waar ook Belgische ondernemingen aan onderworpen zouden zijn, ook al zou de fysieke levering van aardgas op dat moment niet in het gedrang zijn.
Kan mijn bedrijf afgeschakeld worden bij een tekort aan aardgas?
Ons land heeft net zoals andere Europese landen een noodplan uitgewerkt dat beschrijft welke stappen ondernomen zullen worden bij een onderbreking van de aardgaslevering. Naast de reguliere situatie met normale marktwerking voorziet dit plan drie verschillende niveau’s:
- vroegtijdig waarschuwingsniveau (“early warning”);
- alarmniveau;
- noodsituatieniveau.
Pas in het 'noodsituatieniveau' kan worden overgegaan tot het verplicht verminderen of stopzetten van het aardgasverbruik. Op dit moment bevinden we ons in de reguliere situatie en is de normale marktwerking van toepassing.
Welke bedrijven worden eerst afgeschakeld in het geval dat het noodsituatieniveau moet worden geactiveerd?
In het huidige noodplan kunnen enkel afnemers op het transportnet (Fluxys-net) gevraagd worden om hun aardgasverbruik te verminderen of stop te zetten. Bedrijven aangesloten op het distributienet (Fluvius-net) zijn op dit moment nog niet opgenomen in het noodplan. Het is dus niet voorzien dat zij, net zoals de huishoudens, gecontroleerd worden afgeschakeld.
Verder worden sommige afnemers op het transportnet als prioritair beschouwd en worden ze volgens het huidige noodplan pas in tweede orde afgeschakeld. Het betreft de gasgestookte elektriciteitscentrales die als strategisch belangrijk zijn geïdentificeerd en de industriële eindgebruikers die strikt noodzakelijk zijn om de Seveso-installaties te beschermen. Alvorens deze prioritaire groepen afgeschakeld worden, zullen eerst de Belgische aardgasvoorraden aangewend worden.
In het geval van een ernstige verstoring van de gasbevoorrading kan het in een allerlaatste fase ook noodzakelijk zijn om bepaalde delen van het hoofdgasnet af te koppelen. Dat heeft tot gevolg dat ook bedrijven op het distributienet afgeschakeld worden.
Hoe gaat het verplicht verminderen of stopzetten van het aardgasverbruik concreet in zijn werk?
Het noodplan aardgas, inclusief de specifieke methodologie, kan u hier vinden.
Is dit noodplan definitief?
Op dit moment wordt het noodplan herzien. Een vragenlijst werd bezorgd aan ongeveer 1.000 ondernemingen met als doel om de methodologie verder te verfijnen.
Voka gaat in overleg met de federale regering om te komen tot een fijnmaziger noodplan, maar vooral om het worst case scenario van een afschakeling van bedrijven te vermijden en de continuïteit van onze economie en waardeketens maximaal te garanderen.
