De oorlog in Oekraïne en de bijhorende energie-en inflatiecrisis hebben in 2022 onmiskenbaar een impact gehad op het staterslandschap in Limburg. Dat blijkt uit een diepgaande analyse van Voka – KvK Limburg. Zo telden we vorig jaar 9.072 startende ondernemingen in Limburg, 4,1% minder dan in het recordjaar 2021. Desondanks blijft de overlevingsgraad hoog in Limburg. Zo is bijna drie op de vier starters na zes jaar nog steeds actief. Met meer dan 15.000 gecreëerde arbeidsplaatsen sinds 2015 blijven onze startende ondernemingen een belangrijk aandeel hebben op onze tewerkstelling. “Maar op Vlaams niveau blijven we de provincie met het minste aantal starters én missen we dus vers bloed in onze economie”, concluderen Johann Leten & Ellen Olislagers, gedelegeerd bestuurder en directeur eigenaars-ondernemers van Voka – KvK Limburg. “Inzetten op begeleiding, talent en een ondernemersvriendelijk klimaat zijn nu meer dan ooit cruciaal voor onze (toekomstige) startups in Limburg.”
Bekijk de reportage op TV Limburg.
De hoge energie-en loonkosten gekoppeld met de grondstoffenproblematiek zorgden voor economische ongerustheid, en die sloeg ook onze starters het afgelopen jaar om het hart. Dat blijkt uit onderzoek van Voka – KvK Limburg op basis van acht jaar data, verzameld door onderzoeksbureau Bel-first. In 2022 staat de teller in Limburg op 9.072 startende ondernemingen, een daling van 4,1% in vergelijking met het recordjaar 2021. “Een lichte krimp dus, maar als je het aantal starters bekijkt over heel Vlaanderen blijft onze provincie helemaal achterop hinken”, stelt Ellen Olislagers vast, directeur eigenaars-ondernemers van Voka – KvK Limburg.
“Het coronavirus zorgde voor een gezondheidscrisis die net de motor is geweest voor veel Limburgers om een eigen bedrijf op te richten, dat leren ons de cijfers van 2021. De economische gevolgen van de oorlog in Oekraïne mondden uit in een economische crisis die voor onzekerheid zorgde, waardoor velen de stap net niet durfden zetten”, verklaart Olislagers. Limburg is echter geen uitzondering in Vlaanderen, ook in andere provincies daalde het aantal startups.
“Helaas moeten we wel vaststellen dat onze provincie het laagste aantal starters registreert. En dat is alarmerend, want we hebben niet alleen kwaliteit, maar ook kwantiteit nodig. Vers ondernemersbloed is noodzakelijk om mee te dragen aan de welvaart in Limburg. Een inhaalbeweging is daarom meer dan een must”, aldus de directeur eigenaars-ondernemers.
Actieve starters Vlaanderen (vergelijking 2021) Bron: Bel-first - Verwerking: Voka - KvK Limburg
Begeleide starters leven langer
Het aantal starters in Limburg gaat licht achteruit, met de gezondheid van onze startende bedrijven is niets mis. De overlevingsgraad, het aantal opgerichte bedrijven dat vandaag nog actief is, bedraagt over zes jaar bijna 75%. Hiermee doen we beter dan het Vlaamse gemiddelde (66%) en lopen we ruim voor op Europa (45%). Starters die het Bryo-starterstraject van Voka – KvK Limburg volgde, noteren zelfs een overlevingsgraad van meer dan 82%. “Het is het bewijs dat begeleiding nog altijd de beste voedingsbodem blijft om een duurzame onderneming uit te bouwen. Daarnaast blijkt uit de 200 starters die we vorig jaar binnen onze Bryo-trajecten mochten begeleiden, dat het opstarten van een zaak meteen professioneel wordt aangepakt”, zegt Ellen Olislagers.
Divers starterslandschap
De startersanalyse van begin 2022 gaf de trend aan, in 2023 wordt deze bevestigd. Het Limburgse starterslandschap vertoont de contouren van een olievlek die zich steeds verder verspreidt over verschillende sectoren. Gespecialiseerde bouwwerkzaamheden voert traditioneel nog wel de lijst aan, maar steeds meer nieuwe domeinen komen met rasse schreden de top 10 en top 5 binnen, zoals de menselijke gezondheidszorg (bv. zelfstandige verplegers) en IT-en wetenschappelijke activiteiten. “Het is een goede zaak dat onze starters de kaart van innovatie trekken en mee-evolueren met de noden van de maatschappij. Dat is belangrijk om onze concurrentiekracht op peil te houden”, zegt Olislagers. Daarnaast hebben onze starters een niet te onderschatte aandeel in onze tewerkstellingscijfers. Sinds 2015 waren onze startups al goed voor meer dan 15.000 gecreëerde jobs, dat komt overeen met vijf procent van de totale tewerkstelling in onze provincie.
ZUUVR
Een mooi voorbeeld van de diversiteit binnen het Limburgse starterslandschap is het bedrijf ZUUVR. De onderneming uit Paal-Beringen bouwt en ontwikkelt ecologische oplossingen voor zwembaden. Ontstaan in 2021 als spin-off van een algemeen tuinbouwbedrijf wil ZUUVR de zwembadsector hervormen en klaarmaken voor de (ecologische) uitdagingen van de toekomst. Via het Bryo-starterstraject en een raad van advies kon de startup ook rekenen op professionele begeleiding van Voka – KvK Limburg bij de uitbouw van de bedrijfsstructuren.
“Een zwembad hoeft niet altijd een grote verspiller te zijn, wat het nu vaak wél is”, zegt Hans Ollevier, eigenaar van ZUUVR. “Het afgelopen jaar was daarmee positief voor ons, terwijl de sector wel zware klappen kreeg. Onze omzet steeg met 20%, onze winst is verdrievoudigd en de orderboekjes zitten goed gevuld. We plannen daarom om vier extra mensen aan te nemen en om op te schalen. Zo gaan we in 2023 aan de slag in Nederland, Wallonië en Luxemburg.”
“Maar als onderneming drukken wij ons liever uit in impact in plaats van in cijfers. Zo hebben we het afgelopen jaar 2450 kubieke meter water bespaard in onze projecten – dat is het jaarverbruik van 35 gezinnen”, zegt Ollevier. “Uiteraard voelen wij ook dat mensen voorzichtiger worden. Ook bij ons stijgen de prijzen van alle grondstoffen en wordt alles duurder. Gelukkig zijn onze oplossingen ook ideaal voor het ombouwen van bestaande traditionele (groot verbruikende) zwembaden. Zowel in de private als de publieke sector zijn er dus nog veel zwembaden die niet ZUUVR zijn. Dat biedt dus veel opportuniteiten voor de toekomst”, besluit Hans Ollevier.
Focus op talent en startersklimaat
De steile opmars van startups en scale-ups is een recent fenomeen, met ook in Limburg verschillende succesverhalen. Maar de daling van het aantal startende ondernemingen in 2022 bewijst dat we moeten blijven investeren in een ondernemersvriendelijk klimaat, willen we een succesvolle starterscultuur uitbouwen in onze provincie. “Alles begint op de schoolbanken waar het ondernemerstalent van morgen wordt gevormd. Een betere afstemming met het werkveld en het aantrekkelijker maken van STEM-richtingen zijn imperiaal om het talent van morgen te vormen én de krapte op de arbeidsmarkt te bestrijden”, zegt Olislagers.
De drempels om een onderneming op te richten zijn nog nooit zo laag geweest. Via verschillende VLAIO-investeringsprogramma’s maakt Vlaanderen ook extra middelen vrij om startups financieel te ruggensteunen bij hun opstart of groeiambities.
“Alleen blijft het belangrijk om de wegen naar deze kanalen goed aan te duiden voor onze beginnende ondernemers”, besluit Ellen Olislagers. “Soms is door de bomen het bos niet meteen zichtbaar in het begin. Het is daarom onze taak vanuit Voka – KvK Limburg om de vele steunmechanismes kenbaar te maken, de overheid kan op haar beurt werk maken van een verlaging van de administratieve lasten. De enige weg vooruit is door samen te werken om het starterslandschap in Limburg te versterken. Het zijn namelijk deze ondernemers die onze Limburgse economie mee zullen vernieuwen.”
