Moet het nog gezegd? De volgende federale en regionale regeringen staan voor heel grote uitdagingen. Niet in het minst budgettair. Meer concreet staat ook de duurzaamheid van onze pensioenen en bij uitbreiding van onze sociale zekerheid, zeg maar onze welvaart, op het spel. Het antwoord op hoe we onze productiviteitsgroei moeten aanzwengelen is cruciaal.
‘Meer mensen aan het werk’, is een vaak gehoorde mantra die lekker bekt. Op zich is het evenwel geen mirakeloplossing, maar de arbeidsmarkt kan zeker een forse bijdrage leveren. Het mag dan wel niet bij lippendienst blijven.
Het arbeidsmarktbeleid moet terug naar de tekentafel. En laat ons niet de fouten uit het verleden herhalen door te blijven pingelen in de marge in de verschillende silo’s van het arbeidsmarktbeleid. Doortastende structurele hervormingen zijn absoluut nodig. En wel vanuit een overkoepelende beleidsvisie.
Flexicurity
Elke oefening die gaat over hoe we onze arbeidsmarkt van morgen willen inrichten en organiseren, moet een antwoord vinden op de vraag hoe om te gaan met het streven naar zekerheid en flexibiliteit. In een dialectische beweging moet het polair spel van deze (schijnbaar) elkaar tegenwerkende krachten onze arbeidsmarkt bij de toekomst brengen.
Onvermijdelijk vereist een flexicurity-beleid compromissen, tussen de verschillende begrippen van zekerheid en flexibiliteit, maar ook over de verschillende beleidsdomeinen heen.
“Elke oefening die gaat over hoe we onze arbeidsmarkt van morgen willen organiseren, moet een antwoord vinden op de vraag hoe om te gaan met het streven naar zekerheid en flexibiliteit.”
Een voorbeeld. Toen men in 2013 de ontslagregeling met het oog op een eenheidsstatuut onderhandelde, had men naar Deens model beter ook de werkloosheidsverzekering hervormd en tegelijk sterker ingezet op een meer activerend arbeidsmarktbeleid. Dat wordt niet voor niets de gouden driehoek genoemd. Na een ontslag moet een genereuze uitkering in decrescendo in combinatie met een activering in crescendo snel terug weer aan de slag helpen.
Passiviteit
In België kwamen de drie pijlers echter serieel aan bod met het gekende non-resultaat: een ontslagregeling die in passiviteit bleef steken en een halfslachtig actief arbeidsmarktbeleid in hopeloze spreidstand tussen de verschillende beleidsniveaus, terwijl de beoogde aanscherping van de degressiviteit van de werkloosheiduitkeringen jammerlijk voor het zingen de kerk uitging en zelfs het parlement niet haalde. Dat moet beter kunnen.
Naast de voormelde drie pijlers uit het voorbeeld (arbeidsrecht, actief arbeidsmarktbeleid en, sociale zekerheid) vormt een alomvattende strategie voor levenslang leren een vierde pijler van flexicurity. Niet het sluitstuk, wel integendeel. Want leren’ daar begint alles mee. En het is ook cruciaal voor onze productiviteitgroei.
Lees hier ook de recente Voka Paper over flexicurity.
