Al jaren is E. Van Wingen een pleitbezorger voor de massale shift naar hernieuwbare energie. De fabrikant van energietoepassingen innoveert met waterstoftechnologie en ziet kernenergie als een rem op bedrijven die zelfbedruipend willen worden. “We moeten inzetten op efficiënte lokale productie en consumptie om stroomtekorten te vermijden.”
Tekst Laurens Fagard - Foto Wim Kempenaers
Meer doen met minder. Tegenwoordig is dat de standaard op vlak van duurzaamheid. Voor E. Van Wingen was dat altijd al het geval. Het bedrijf dat gestart is in 1958 als leverancier van motoren in de maritieme sector profileert zich vandaag als een ontwikkelaar en fabrikant van noodstroomaggregaten, energiesturingen en high end energietoepassingen zoals warmtekrachtkoppelingen (WKK’s) waar je gelijktijdig stroom en warmte mee kan opwekken.
Nog voor de energietransitie geleidelijk aan op gang kwam, trokken Jean-Pierre en Eleonora Van Wingen al resoluut de kaart van hernieuwbare energiebronnen en CO2-neutraliteit. “In de jaren negentig zagen we nog dat alle wereldspelers elkaar dood concurreerden met steeds goedkopere dieselproducten. Toen de faillissementen zich in sneltempo opvolgden, waren we opgelucht dat ons langetermijndenken werd beloond. Onze visie had naast de omschakeling naar het moderne energielandschap even goed te maken met de toekomst van ons bedrijf”, vertelt Jean-Pierre.
Diesel van de gevel
Nu het energievraagstuk al heel wat maanden over de tongen gaat, maken bedrijven steeds meer de keuze om zelf hernieuwbare energie op te wekken. Als er geen zon of wind is, zijn WKK’s in combinatie met energieopslag de alternatieven. “Voor de korte duur worden vandaag batterijen gebruikt terwijl men meer en meer op wereldvlak kijkt naar elektriciteit opslaan in de vorm van waterstof voor de grotere hoeveelheden. Momenteel draaien de meeste WKK’s nog op aardgas. Dat mag dan wel een fossiele brandstof zijn maar het is wel een die nodig is om de transitie naar hernieuwbare energie te faciliteren zonder dreiging van black-outs.”
“Onze doelstelling is om op termijn al onze WKK’s emissievrij te maken door ze te laten draaien op biobrandstoffen of waterstof. In 2015 hebben we in samenwerking met de UGent de eerste stappen richting de waterstoftoepassingen gezet. Vandaag hebben we een product klaar met een vermogen van 100 kW en dat is nog lang niet het maximum. We hebben bij Inovyn, een waterstoffabriek in Antwerpen, meer dan 4.000 uren proefgedraaid. Daardoor zijn we nu een echte koploper in onze markt.”
Een evolutie die voor E. Van Wingen niet zonder horten of stoten verliep. “Als je in 2015 zei dat verbrandingsmotoren op waterstof konden draaien, keek men je nogal verbaasd aan. Niemand realiseerde zich dat die motoren hoofdzakelijk bestaan uit aluminium en ijzer. Die materialen zijn niet schaars en bovendien heel recycleerbaar. Als de motoren dan nog eens volledig op waterstof overschakelen, is het duurzame plaatje compleet.”
Jean-Pierre en Eleonora zien de markt immers razendsnel veranderen. “Bij WaterstofNet, een kennis- en samenwerkingsplatform, draaide vroeger alles rond brandstofcellen, een alternatief voor batterijen. Nu is er ook een werkgroep verbrandingsmotoren waarin spelers zoals Anglo Belgian Corporation in vertegenwoordigd zijn. Internationale fabrikanten springen op de waterstofkar voor uiteenlopende redenen. Voor ons was het aspect duurzaamheid het grondbeginsel. Ik heb altijd gezegd dat ik ervan droomde om het woord ‘diesel’ van mijn gevel te kunnen halen. Vroeger kwam dat vreemd over, nu al lang niet meer.”
(lees verder onder de foto)
File op het net
Om de energiemarkt volledig te bewegen richting hernieuwbare bronnen zijn er naast de opslag van energie in waterstof volgens Jean-Pierre nog enkele stappen nodig. “We beschikken voorlopig nog niet over een luxe aan zonne- en windenergie maar die luwtes zouden we kunnen opvangen met duurzame energie-efficiëntie zoals WKK’s die hoge rendementen garanderen.”
“Ik zie grotere uitdagingen voor het openbare net dat tegen zijn limieten aanbotst. We zullen de stroomproductie moeten afstemmen op de consumptie ervan en omgekeerd. Energieopslag kan deels een oplossing zijn maar er is vooral een goede verkeersregeling voor het net nodig. Als dat niet vlot verloopt, lopen we het risico op congestie. Dat is al aan het gebeuren in Nederland waar veel meer groene energie over het net circuleert. Lokale productie en consumptie kunnen soelaas bieden zodat ook geen energie meer verloren gaat aan transport”, gaat Jean-Pierre verder.
“Als er tekorten aan stroom zijn, kan je perfect beroep doen op de energie die opgeslagen zit in batterijen of waterstof. Bij de WKK’s gebeurt die laatste omzetting bijna zonder verlies aan groene stroom. Cruciaal is het combineren van al die verschillende technologieën. Je kan dan wel een energie-efficiënt product hebben, daarom heb je nog geen oplossing. Dat willen we sterk promoten in het North Sea Region Interreg-project AVATAR dat we tot stand brengen in de Gentse haven. Daarin willen we waterwegen voor stadsdistributie verder benutten door te focussen op autonome en emissievrije vaartuigen.”
Ik heb altijd gezegd dat ik ervan droomde om het woord ‘diesel’ van mijn gevel te kunnen halen. Vroeger kwam dat vreemd over, nu al lang niet meer.
Jean-Pierre Van Wingen
Mentale prijs
Bij de toekomst van de energiemarkt wordt gekeken naar duurzaamheid, leverzekerheid en kostprijs. Die laatste factor speelt nog niet in het voordeel van waterstof. “Dat is de prijs van de energietransitie. Het is kort door de bocht, maar een veredelde ventilator op een paal of een zonnepaneel uit China kan niet zo duur zijn. Wind en zon zijn gratis, en bovendien is de technologie de laatste jaren sterk verbeterd. Hernieuwbare energie is goedkoop maar je moet het faciliteren. Er zijn ingrepen nodig en men moet keuzes maken. De elektrische wagen van tien jaar geleden kost nu al veel minder. Hetzelfde voorspellen experts voor waterstof maar dan nog sneller. Momenteel bedraagt de industrieprijs van waterstof 7 tot 9 euro per kilo. Maar ik ken ook al bedrijven die aankopen tegen de helft van de prijs. Daar kan je businessmodellen mee beginnen maken.”
Volgens Jean-Pierre is er dringend nood aan een mentaliteitsverandering. “Als je overschakelt van diesel naar elektriciteit stel je niet enkel de kostprijs voorop, maar maak je best ook de afweging of een auto de beste optie is en hoeveel kilometers je wilt rijden. Bij E. Van Wingen rijden we op elektriciteit die is opgewekt met het afvalproduct van de verwarming van ons gebouw. Tel die factoren allemaal samen en dan rijd je heel zuinig. Als we geen CO2-uitstoot meer willen, zullen we er toch iets voor over moeten hebben.”
“Het vooruitschuiven van beslissingen zoals de kernuitstap getuigt niet van visie. Zulke beslissingen hebben een averechts effect op innovatie en bovendien staat het kernenergiemodel lijnrecht tegenover decentrale en lokale energie-efficiënte productie via hernieuwbare bronnen. Niemand weet of er ooit nog nieuwe kerncentrales komen en als dat het geval zou zijn, weten we evenmin op welke termijn en tegen welke prijs. Ik kijk met bewondering naar de veelbesproken Duitse Energiewende die stilaan zijn vruchten afwerpt.”
Duurzame koppen
Met de knowhow over energie-efficiëntie die E. Van Wingen aan boord heeft, wordt het bedrijf hoe langer hoe meer cruciaal in de energietransitie. “Dat aspect spreekt zeker aan bij jonge mensen die net als ons duurzaamheid hoog in het vaandel dragen”, vertelt Eleonora. “We zijn nu met 50 medewerkers waarvan de ingenieursprofielen in opmars zijn. Onze projecten en engineering zijn uitdagend en dat spreekt hen aan. En hoewel we voornamelijk bezig zijn met het verduurzamen van onze core business, willen we ook aandacht besteden aan duurzaamheid in de breedste zin.”
Als tweede Vlaamse onderneming behaalde het bedrijf uit Evergem in 2014 een certificaat specifiek rond maatschappelijk verantwoord ondernemen, gebaseerd op ISO 26000 en inmiddels ingebed in hun ISO 9001-kwaliteitsbeheer. “Dat was toen nog niet zo populair maar we wilden wel alles wat er in ons bedrijf gebeurde toetsen aan een duurzaamheidsmaatstaf. We gingen leveranciers en transporteurs bevragen welke inspanningen zij deden om hun voetafdruk te doen dalen. En recent namen we in ons bedrijf een fietsenstalling in gebruik, het resultaat van een MVO-project waarin onze medewerkers zelf volgens duurzaamheidscriteria aan de slag gingen. Het lijkt iets kleins, maar het heeft zodanig veel impact op de werkcultuur en de betrokkenheid”, besluit Eleonora.
Voka kan je bijstaan om duurzaamheid te verankeren in jouw bedrijf
Neem deel aan het Voka Charter Duurzaam Ondernemen en stel een actieplan op rond de Sustainable Development Goals. Meer info
