Artificiële intelligentie. Sinds de lancering van ChatGPT zowat een jaar geleden zorgt de technologie voor verhitte debatten. Sommigen spiegelen ons een donkere toekomst voor, anderen wijzen op de troeven. Maar iedereen is het erover eens dat AI een impact zal hebben op onze wereld. Ook op het bedrijfsleven. We vroegen aan twee specialisten wat dat kan betekenen.
Met één been in de wereld van morgen staan maakt voor Nicolas Deruytter, oprichter en CEO van het Gentse AI-bedrijf ML6, deel uit van zijn businessmodel. “De kunst is om tijdens een hype het substantiële te identificeren en te realiseren”, zegt hij. “In 2012 was cloud-technologie bijvoorbeeld de hype, vandaag twijfelt niemand nog aan de meerwaarde. We volgen de evolutie van de technologie en investeren doorgaans twee à drie jaar vroeger dan iemand anders in wat volgens ons baanbrekende ontwikkelingen zullen zijn.” Zo bouwde ML6 al in 2020 een eigen Nederlandstalig Large Language Model, drie jaar voor ChatGPT van zich liet horen. Om de groeiende hoeveelheid informatie en onderzoeken te verwerken, laat Deruytter zich ook ondersteunen door AI-systemen. “Die helpen me om evoluties in technologie en onze markt te begrijpen en voor mezelf uit te maken of er iets is wat ons kan interesseren”, legt hij uit. “Met een beetje gezond verstand kan je dat onderscheid wel maken.”
AI kan helpen om jonge werknemers op te leiden.
Nicolas Deruytter, CEO en oprichter ML6
Nuchterheid is sowieso essentieel in het hele verhaal. Daar is professor Tom Lenaerts, die onder meer AI doceert aan de VUB/ULB, het mee eens. AI is vandaag een enorme hype en het valt niet mee om als bedrijfsleider nog door de bomen het bos te zien. “Bedrijven mogen zich niet laten opjagen door mensen die zeggen dat ze verloren zullen zijn als ze niet meegaan”, merkt hij op. “Het lijkt sexy en populair en goed voor de aandelen, maar je moet er wel voor zorgen dat je begrijpt wat de AI precies doet en welke risico’s het met zich meebrengt.”
Digitale collega
Over de mogelijkheden die AI biedt, is al veel geschreven. De technologie kan bepaalde taken op zich nemen, wat de productiviteit doet stijgen. Dat drukt op zich weer de kosten en verhoogt de omzet. AI is ook sterk in informatieverwerking en herkent gemakkelijk patronen, wat waardevol kan zijn om klantgedrag te voorspellen en strategische beslissingen te nemen. “De technologie kan bovendien helpen om jonge werknemers op te leiden”, stipt Deruytter aan. “Je neemt de kennis en ervaring van je beste verkopers op, zet die om in tekst en laat op die informatie een systeem los dat minder ervaren collega’s kan begeleiden en ondersteunen. Noem het een digitale collega.”
En wat met de arbeidsmarkt? Zal AI ertoe leiden dat alle jobs zullen verdwijnen, zoals Elon Musk onlangs nog beweerde? “Het zal in mijn opinie wel een impact hebben, maar geen desastreuze gevolgen”, stelt prof. Lenaerts gerust. “Je zal niet plots eender wie in een bedrijf kunnen vervangen door een AI-systeem. De technologie zal eerder repetitief werk overnemen, waardoor mensen zich kunnen focussen op andere dingen die ze liever doen.”
Deruytter verwijst naar een recente studie van Agoria, die tot de conclusie kwam dat de introductie van AI in de meeste gevallen zelfs leidt tot een groei van het personeelsbestand. Maar hij raadt bedrijfsleiders tegelijk aan om de veranderingen niet te licht op te nemen. “Je mag niet onderschatten welke emoties zo’n technologie kan teweegbrengen”, zegt hij. “Het komt erop aan om de transitie goed te managen. AI biedt veel opportuniteiten om bij te leren, maar je moet er als mens natuurlijk wel voor openstaan. We raden onze klanten dan ook aan om de tijd te nemen en elke werknemer individueel te begeleiden.”
Je mag niet onderschatten welke emoties zo’n technologie kan teweegbrengen.
Tom Lenaerts, Prof. AI VUB/ULB
En op langere termijn?
Dat AI steeds meer ruimte zal opeisen binnen de bedrijfswereld lijkt duidelijk. Maar hoe zullen de kaarten liggen binnen pakweg tien of twintig jaar? Volgens Nicolas Deruytter gaat het stap voor stap, net zoals de vooruitgang van zelfrijdende auto’s. “We komen van puur menselijke processen, met daarna een fase waar AI ondersteuning biedt. In een derde niveau worden de processen gedreven door AI. Vervolgens krijg je semi-autonome bedrijfsprocessen met beperkte menselijke inbreng, maar met menselijk overzicht. Ten slotte volgen de volledig autonome AI-bedrijven. Op dit moment zitten we met ML6 ergens tussen het tweede en derde niveau.”
De hamvraag is echter of we dat vijfde niveau überhaupt willen. “Ik denk van niet”, geeft Deruytter toe. “Dat is een toekomst die enkel kijkt naar winstbejag en kapitalisme. Maar het gaat wel die richting uit als we alles op zijn beloop laten. Zelf geloven we veel meer in virtuele AI-agenten die kennis en kunde aanbieden aan mensen die bepaalde talenten niet in huis hebben. Ik denk bijvoorbeeld aan een autonome websitebouwer waarmee je kan praten en die voor jou een systeem op maat creëert. Daar zijn we mee bezig, en we staan niet meer zo ver af van een eerste eenvoudige versie.”
Hoe snel het zal gaan en hoe het er concreet zal uitzien, valt echter onmogelijk te voorspellen. “Wie zegt dat er binnen vijf jaar niet weer een nieuw AI-systeem komt, gebouwd op een andere technologie die al lang lag te sluimeren”, stelt prof. Lenaerts. “Los daarvan ben ik er niet van overtuigd dat Artificial General Intelligence (software die zoals een mens een uitgebreide waaier aan complexe problemen kan oplossen, red.) al voor de deur staat.” Wat we nu in eerste instantie zullen zien, is een optimalisatie van wat we al hebben, om de kosten en het energieverbruik te verlagen. Al heeft prof. Lenaerts wel nog een tip voor bedrijven: “Het is geen goeie evolutie om bijvoorbeeld helpdesks volledig te automatiseren. Zo’n systeem bespaart wel kosten, maar volgens mij zal de consument een gebrekkige dienstverlening op termijn afstraffen en hierdoor afhaken. Daar moeten bedrijven voor oppassen.”
