Het conflict in Oekraïne deed de markten de voorbije weken op hol slaan. Wat mogen bedrijven de komende maanden nog verwachten?
Rusland is economisch zeker geen grootmacht, maar het speelt wel een belangrijke rol in heel wat grondstoffenmarkten. Het conflict in Oekraïne deed die markten de voorbije weken dan ook op hol slaan. Bedrijven die rechtstreeks handelen met Rusland en Oekraïne worden uiteraard hard geraakt in hun activiteiten.
Voor de meeste bedrijven zal de impact doorkomen via de duurdere energie en grondstoffen. Bedrijven moeten de komende maanden rekening houden met hogere energie- en grondstoffenprijzen, hogere loonkosten, hernieuwde toeleveringsproblemen en lagere economische activiteit. Een recessiescenario valt niet uit te sluiten.
1. Duurdere energie en grondstoffen
De prijzen van heel wat grondstoffen, van gas en steenkool over tarwe en meststoffen tot allerlei metalen maakten de voorbije dagen bokkensprongen. De rode draad is dat heel wat grondstoffenprijzen fors hoger liggen dan voor de inval in Oekraïne.
En het meest waarschijnlijke scenario is dat dat nog geruime tijd zo zal blijven. Zelfs als het in Oekraïne tot een wapenstilstand komt, lijkt het weinig waarschijnlijk dat de handel met Rusland snel weer zal normaliseren. Dat impliceert voor langere tijd druk op de grondstoffenmarkten.
En de hogere grondstoffenprijzen sijpelen meer en meer door in allerlei andere inputprijzen. Volgens onze enquête eerder deze week bij 400 Vlaamse bedrijven liggen de inputkosten vandaag gemiddeld 22% hoger dan normaal, en voor de komende drie maanden verwachten de bedrijven nog eens een gelijkaardige stijging.
Overheden denken ondertussen na over mogelijke maatregelen, maar kunnen in essentie weinig doen gezien de meeste grondstoffenprijzen bepaald worden op internationale markten.
2. Hogere loonkosten
Via de automatische loonindexering wordt het grootste deel van de oplopende inflatie doorgeschoven naar de bedrijven. De loonstijgingen zaten al stevig in de lift, maar daar komt de komende maanden nog heel wat bij.
Ter illustratie voor PC200, het grote paritaire comité voor de bedienden waar de lonen jaarlijks in januari geïndexeerd worden, was er in januari een indexering van 3,58%. Volgens de vooruitzichten van midden februari (dus voor Oekraïne) zou er in januari 2023 een indexering van nog eens 4,1% volgen. Dat zal nu nog hoger uitvallen.
De overheid kan daarin tussenkomen, maar dat wordt niet evident. De meest directe optie, een indexsprong, ligt politiek heel moeilijk op dit moment. Er zijn mogelijkheden via de fiscaliteit, o.m. de btw op energie, maar die zullen in het beste geval maar een deel van de loonkostenstijging afremmen.
3. Toeleveringsproblemen
In het herstel uit corona doken het voorbije jaar al heel wat toeleveringsproblemen op, o.m. voor allerlei chips en bouwmaterialen. Op dat vlak waren er indicaties dat er beterschap zou komen in 2022, maar dat zit er nu niet meteen meer in.
Opnieuw volgens onze recente enquête heeft 80% van de Vlaamse bedrijven die afhankelijk zijn van inputs te maken met toeleveringsproblemen. De Duitse autoproductie ligt alweer grotendeels plat, deze keer door een tekort aan kabelbomen.
Die toeleveringsproblemen zullen variëren van input tot input, maar ze blijven de bedrijven allicht nog geruime tijd parten spelen. Dat zal zich vertalen in langere levertijden en hogere prijzen.
4. Lagere economische activiteit
Volgens de recentste ramingen hebben we 2022 economisch sterk ingezet, maar dat is ondertussen volledig omgeslagen. Duurdere energie en grondstoffen, verstoorde productie, stevig koopkrachtverlies voor de Europese consument (die haar/zijn loon niet automatisch aangepast ziet via indexering) en extra onzekerheid ondermijnen de economische activiteit.
Zelfs recessiescenario’s vallen niet uit te sluiten, zeker mocht de toevoer van Russisch gas en olie volledig stopgezet worden. Ook voor de Belgische economie is dat een scenario waar ernstig rekening mee gehouden moet worden.
De stevige groeiverwachtingen waarmee we 2022 ingingen (begin februari rekende de Europese Commissie nog op een economische groei van 4% voor de eurozone en 2,7% voor België in 2022), moeten fors neerwaarts bijgesteld worden.
