In 2019 lanceerde Puratos, de Belgische leverancier van ingrediënten voor bakkers, patissiers en chocolatiers, een opmerkelijk proefproject. In afgesloten containers wilde het tarwe en later ook andere gewassen kweken als voorbereiding op het maken van brood op Mars binnen 100 jaar. Klinkt misschien vergezocht, maar zeker innovatief en ondernemend, dus vroegen we R&D-directeur Filip Arnaut om ons wat meer toelichting te geven bij het innovatietraject van Puratos.
Hoe kom je op het idee om brood te gaan maken op Mars?
“Het idee kwam van een collega die betrokken was bij de organisatie van 100 jaar Puratos. Op de vraag waar de samenleving binnen 100 jaar zou staan, kwamen we uit bij menselijke nederzettingen op Mars. Maar daar zou men dan nog steeds brood willen eten. Zo is het plan ontstaan om dit verder uit te werken.”
“De omstandigheden om gewassen te telen op Mars zijn zeer ongunstig. Er is zeer veel CO2, de temperatuur is gemiddeld tussen -14 en -20°C, de bodem is toxisch voor planten en er is amper water. Daarom werken we in dit proefproject met een volledig hermetisch afgesloten omgeving, net zoals die op Mars nodig zou zijn. Hierin kunnen we zelf spelen met de omstandigheden om de impact ervan te bestuderen. We kijken naar de balans tussen CO2 en zuurstof. We monitoren het waterverbruik, de frequentie waarmee de planten aan licht blootgesteld worden, de wind en de circulatie binnen de container, alles wordt bekeken en ingevoerd in het datasysteem.”
“Wat we ondervinden in het proefproject voor Mars is echter ook interessant voor de tarweteelt van vandaag op Aarde. Want ook hier moeten we zuiniger omspringen met water en is er veel stikstof op de velden. Al die aspecten komen ook terug in ons project: efficiënt omspringen met energie, met zo weinig mogelijk resources het product zo nutritioneel mogelijk maken. Het Mars-verhaal is de inspiratie, maar het is een Aards verhaal qua applicatie. Net zoals er in veel andere ruimtevaartprojecten spin-offs kwamen die we nu al gebruiken.”
“Wat we ondervinden in het proefproject voor Mars is ook interessant voor de tarweteelt van vandaag op Aarde."
Filip Arnaut, Puratos
Eind 2019 ging het project van start. Waar staan jullie nu?
“Minder ver dan we wilden staan, omwille van de coronacrisis. Partners konden niet langskomen op de site of werknemers mochten niet aanwezig zijn. Daardoor hebben we toch een drietal maanden vertraging opgelopen. Maar het project gaat dus wel gewoon verder. Op langere termijn blijft onze ambitie dezelfde, crisis of niet. Want we willen ook verder kijken dan enkel tarwe. Op termijn willen we ook onderzoeken of we met nano-drones planten kunnen bestuiven. Want in die containers kunnen geen bijen of hommels leven, dus moeten we die plantenbestuiving op een andere manier aanpakken.”
“We zijn ervan overtuigd dat innovatie het verschil zal maken in het post-coronatijdperk. Dat zien we nu al op de markt. Het wordt wel bijsturen qua topics; accenten verschuiven. Maar we zijn al goed voorbereid. Ik denk dat innovatie in de nabije toekomst meer dan anders het verschil zal maken om snel in te spelen op de wensen van de consument.”
Werken jullie voor dit project ook samen met anderen?
“Absoluut, voor de SpaceBakery werken we in een consortium met een aantal andere, kleinere bedrijven en de universiteiten van Gent en Hasselt. Ook sectororganisatie Flanders’ Food is mee op de kar gesprongen. Zij coördineren het geheel omdat het een volledig ketenverhaal is: van de grondstof tot het eindproject. Daarnaast krijgen we ook financiële steun voor het onderzoek van de Vlaamse overheid via Flanders Food en VLAIO. Een mooi voorbeeld van hoe de overheid kijkt naar innovatie en dat wil ondersteunen.”
“Samenwerking zit trouwens echt in het DNA van Puratos. Enerzijds met de universiteiten, zowel in Vlaanderen als Wallonië. Maar zeker ook met kmo’s."
Filip Arnaut
“Samenwerking zit trouwens echt in het DNA van Puratos. Enerzijds met de universiteiten, zowel in Vlaanderen als Wallonië. Maar zeker ook met kmo’s. Wij besteden daar veel aandacht aan omdat we vinden dat het de rol is van grote ondernemingen om kleinere bedrijven mee te nemen in het ganse verhaal. Dat geeft toch altijd een andere dynamiek aan een consortium. Kleinere ondernemingen hebben vaak innovatieve concepten en een enorme drive om het te laten vooruitgaan. Bovendien zijn ze vaak heel gefocust of gespecialiseerd in een bepaald thema, product of oplossing waarmee ze de markt willen veroveren. Dat ligt in een groot bedrijf moeilijker, waar je mensen al bijna volledig in een team zou moeten isoleren om hetzelfde voor elkaar te krijgen. Dan is het beter om extern te kijken, wat we bijvoorbeeld ook doen met een partner die gespecialiseerd is in Artificial Intelligence. Die kennis hebben wij niet in huis, dus is het beter om met hen samen te werken. Omgekeerd kunnen kleinere bedrijven in een consortium gemakkelijker via de overheid ondersteuning krijgen.”
Doen jullie vaak beroep op de overheid voor innovatiesteun?
“In veel gevallen genieten we inderdaad overheidssteun, zowel voor onderzoeks- als ontwikkelingsprojecten. Die overheidssteun is voor ons een belangrijke manier om innovatie te versnellen en naar de markt te brengen.”
Naast de SpaceBakery zetten jullie ook in op Innovation Centers. Wat doen jullie daar juist?
“Die Innovation Centers zijn de fysieke ontmoetingsplaatsen waar we met onze klanten in gesprek gaan. Daar wordt minder onderzoek gevoerd, het gaat meer om de toepassingen. Maar het is wel onze corebusiness, ook de reden waarom we er 88 hebben wereldwijd. Het is dé manier om onze producten te tonen en te demonstreren. We nodigen onze klanten ook uit om samen met ons producten te ontwikkelen of concepten uit te denken die voor hen belangrijk zijn. Ook veel studenten komen er werken of stage lopen, zelfs vanuit het buitenland. Soms nodigen we ook leveranciers uit om onze klanten te inspireren. Zo krijgen we een smeltkroes van ideeën, van iedereen in onze sector."
“In Groot-Bijgaarden is er ook het Inspirience Center waar echt het kloppend hart is qua R&D. Hier brengen we ook verschillende mensen samen, maar dan de researchpartners. Naast de onderzoekers van onze filialen komen ook universiteiten er projecten uitwerken en ontvangen we 10-tallen studenten.”
Hoe bevorderen jullie een innovatiecultuur binnen een groot bedrijf als Puratos?
“Puratos is altijd een ondernemende organisatie geweest, ook de eigenaars zetten er sterk op in. Mensen krijgen echt de kans om ondernemend te zijn. Daarnaast hebben we ook een gestructureerde aanpak om steeds oog te hebben voor innovatie aan de hand van targets per producttype. Voor grote projecten wordt er uiteraard een heel gestructureerd proces doorlopen. Maar in feite krijgt iedereen die een idee heeft, ook de kans om er iets mee te doen. Het hoeft niet altijd meteen een schot in de roos te zijn of perfect van in het begin. Een stap vooruit is al goed. Het belangrijkste is dat innovatie niet zozeer gaat over resources, maar over een mindset en kansen om het binnen de organisatie te realiseren.”
