Steve Stevens (UGent) en Tom Van Wassenhove (HoGent) pleiten ervoor om studenten meer te stimuleren om te ondernemen. Lucas Delmulle, bestuurder bij bouwbedrijf Danilith, ziet daar opportuniteiten in.
De vijfde suggestie uit onze reeks '8 verbeterpunten voor een slimmer onderwijsbeleid'.
Onze experts:
Steve Stevens (UGent)
- Was eerst bankier en runde een eigen kantoor
- Ging nadien aan de slag bij Hogeschool Gent – Centrum voor Ondernemen en startte er met een project waarbij studenten werden ingeschakeld als ‘consultants’ voor starters en groeiers. “Die studenten werden fel gecoacht om het bedrijf goed te leren kennen en met hun uitdagingen aan de slag te gaan. Bedrijven staan nu te springen voor zulke samenwerkingen.”
- Na vijf jaar HoGent stapte Steve over naar UGent. Hij focuste daar de voorbije tien jaar op student-ondernemers als Manager van DO! UGent. “Ik was de eerste business developer die een jaarcontract kreeg, ondertussen zijn we met een team van zeven mensen en structureel verankerd aan de UGent.”
- Richtte StudentStartUps.eu op. “Bedoeling is om zowel in België als de rest van Europa studenten te laten doorgroeien met hun eigen start-up.”
Tom Van Wassenhove (HoGent)
- Is sinds 1 februari 2001 actief aan HoGent, toen er van ondernemerschapsonderwijs nog compleet geen sprake was.
- Stond in 2005 mee aan de wieg van de bacheloropleiding kmo-management en was tot 2020 opleidingshoofd.
- Voormalig voorzitter van de curriculumcommissie voor kmo-management op HoGent. “Ik was heel veel bezig met curriculumontwikkeling en -design. Door veel individuele gesprekken met ondernemers merk je de evoluties in de kmo-wereld en probeer je die nieuwe trends te vertalen in kennis. Aan hogescholen gaat dit veel sneller dan aan een universiteit.”
- Is nu managing partner bij VD Gereedschappen en deels docent HoGent binnen bedrijfsmanagement
Toen Tom Van Wassenhove in 2005 de bacheloropleiding kmo-management oprichtte aan HoGent, ging die in tegen de toenmalige trend van hyperspecialisatie in het onderwijs. “Wij gingen tegen de stroom in met deze bacheloropleiding die generalistisch was maar wel een antwoord bood op de concrete vraag van zonen en dochters van ondernemers die de zaak wilden overnemen en niet wisten welke richting ze moesten volgen.”
Aan HoGent probeerde Tom en een team van docenten in samenwerking met het Centrum voor Ondernemen nadien ‘ondernemen’ zichtbaar te maken in elk curriculum. “We hebben in 2012 een keuzevak ondernemen opgericht voor elk curriculum, dat was toen heel vernieuwend en er was heel wat weerstand”, herinnert Tom zich. Elk semester zijn er nu zo’n 80 à 100 niet-managementstudenten die dat keuzevak volgen.”
Pionier in student-ondernemerschap
Studenten die intrinsiek gemotiveerd zijn om te ondernemen zijn vanzelfsprekend de student-ondernemers. UGent speelt al ruim 10 jaar een pioniersrol in de begeleiding van die studenten met het invoeren van het statuut student-ondernemer in 2011, het ijveren voor het fiscaal-juridisch statuut student-zelfstandige, de introductie van een eigen centrum voor student-ondernemerschap ‘DO!’ en een leerlijn van ondernemende keuzevakken. Steve Stevens, medeoprichter van DO!: “Het allereerste jaar hadden we 33 student-ondernemers, nu starten er jaarlijks 150 een bedrijfje op, maar er passeren zeker 500 studenten per jaar met vragen en/of plannen. Op een totaal van ruim 40.000 studenten lijkt dat misschien weinig, maar niet elke Belg is in de wieg gelegd om zelf te ondernemen, of sommigen worden op latere leeftijd ondernemer.”
Eén regel is heilig: begeleid hen nauwgezet. “We volgden met twee de Lean Launchpad-training van start-upcoaches Steve Blank en Jerry Engel in april 2015 aan Stanford University en passen de methodes voor start-upontwikkeling uit Silicon Valley nu toe op onze eigen studenten. We zorgen voor coaches die durven kritisch zijn, hanteren strenge deadlines, laten ze snel experimenteren en loodsen hen naar het juiste netwerk.”
Steve en Tom beklemtonen dat er op Gents niveau altijd nauw werd samengewerkt tussen de verschillende hogescholen en universiteiten in het stimuleren van ondernemerstalent. “Het heeft weinig zin dat elke school zich wil profileren, dat is een wast of time and money. Maar elke school heeft natuurlijk zijn eigen targets.”
Een pilootstudie van de UGent in opdracht van de Vlaamse overheid toonde de positieve impact van student-ondernemerschap wetenschappelijk aan. Uit die studie bleek dat meer dan de helft van de UGent-studenten die tijdens hun studies een eigen zaak oprichtten onder begeleiding van DO!, ook na afstuderen zelfstandig ondernemer blijft.
Daarnaast blijkt ook dat voormalig student-ondernemers die als werknemer aan de slag gaan in meer dan 60% van de gevallen als intrapreneur beschouwd kunnen worden. Ook de opleiding kmo-management aan HoGent scoort heel goed. “Ondertussen hebben we meer dan 1.000 alumni in deze opleiding. Meer dan 30 procent is actief in de familiezaak of start zelf een nieuw bedrijf op”, weet Tom.
Volgens Tom zijn er momenteel meer dan voldoende trajectsubsidies voor student-ondernemers, maar moeten we nu vooral elke student een stukje ‘ondernemender’ proberen te maken via insijpeling in de curricula. “De wereld evolueert razendsnel, maar sommige curricula ontwikkelen onvoldoende mee. Als je aan een curriculum raakt, moet je per definitie veranderen, en als er nu iets is waar het onderwijs het moeilijk mee heeft, is het veranderen. We moeten dat traag en omkaderend aanpakken.”
Steve waarschuwt dan weer dat het onderwijs niet op elk nieuwe, hippe trend hoeft te springen, laat staan een nieuwe opleiding creëren. “Een curriculum moet continu in ontwikkeling zijn, maar mag nooit in één keer op de schop. Je kan wel het design van je vak anders aanpakken”, beamen beide heren.
Maak elke opleiding wat ondernemender
Over ondernemerschapsonderwijs moet je heel goed nadenken vooraleer je van start gaat. Tom: “Je kan niet zomaar alles aan iedereen aanbieden. Een groentje kan je niet een financieel plan laten schrijven zonder dat je die persoon eerst coacht en de financiële basics bijbrengt.”
Ondernemerschap aan hogescholen en universiteiten staat vandaag wel stevig op de agenda. Steve: “We hebben in België jarenlang geijverd om ondernemen als eindcompetentie mee te nemen in de eindtermen. Dat is ondertussen gebeurd, zowel op bachelor- als masterniveau.”
Volgens Tom is de uitdaging nu om ondernemen op een juiste manier in te passen in de curricula, zonder dat het stiefmoederlijk behandeld wordt. “We moeten alle opleidingen ondernemender maken. Als je in een sociale richting zoals bachelor orthopedagogie vroeger afkwam met managementvaardigheden, werd je net niet doodgebliksemd. Maar er zijn nu wel vakken rond ‘sociaal ondernemen’ in die opleiding, en dat wordt wel aanvaard. Zo kan je studenten orthopedagogie, agro en kmo-management multidisciplinair laten samenwerken rond zorgboerderijen. Er liggen nog massa’s opportuniteiten om ons onderwijs ondernemender te maken, zonder zelfs door één studiepunt te veranderen, maar gewoon door de manier waarop je je vak doceert.”
Steve ziet wel grote verschillen van opleiding tot opleiding. “De afgelopen 10 jaar is er veel veranderd, maar sommige professoren aan universiteiten stellen dat de corekennis van hun opleiding boven alles gaat en elk uurtje dat je daar aan verliest een uur te veel is. Gelukkig zien we dat studenten zelf steeds meer interesse tonen in ondernemerschap en zelfs studenten uit de opleiding geneeskunde – naast hun intensief opleidingstraject – een eerste eigen zaak opstarten”, besluit hij.
“Samenwerking tussen scholen en bedrijven verdient al vroeger een plaats in het curriculum”
Lucas Delmulle, bestuurder bij bouwbedrijf Danilith, begeleidde in het verleden drie keer studenten van KU Leuven bij een stageproject en ziet ook nog grote opportuniteiten om het onderwijs ondernemender te maken. “Het laatste project dat ik mee opvolgde, ging over een nieuwe planningstool voor ons bedrijf. Ik merkte meteen hoe moeilijk het was voor hen om hun theoretische kennis om te zetten in de praktijk. Daar aan merk je dat er nog veel werk aan de winkel is rond probleemoplossend denken en dat samenwerking tussen scholen en bedrijven al veel vroeger een plaats verdient in het curriculum. Zeker in deze tijden. Bedrijven hebben veel werk en geen personeel, terwijl studenten in volle ontwikkeling zijn en over meer tijd beschikken. Op de campus zouden ze veel meer hands on kunnen werken aan reële cases. Op die manier help je bedrijven een pak vooruit en sta je als student veel dichter in contact met het bedrijfsleven.”
Laat Voka je ondersteunen bij issues rond arbeidsmarkt & onderwijs
Op zoek naar talent? Of wil je jouw personeel beter opleiden en langer aan boord houden? Voka kan jou ondersteunen bij jouw HR-beleid.
