Overslaan en naar de inhoud gaan
Map
  • Nieuws
  • “Belang van goed werkende overheid herontdekt”

“Belang van goed werkende overheid herontdekt”

  • 23/11/2020

De pijnpunten in de organisatie en financiering van welzijn en zorg: we kennen ze al een hele tijd. De coronacrisis legde ze nu ook bloot voor het brede publiek. Benieuwd? U ontdekte het al op 29 oktober tijdens het congres van Voka Health Community. In navolging geven enkele toekomstdenkers hun visie op welzijn en zorg. Deze week aan het woord: Philippe Vandekerckhove (Rode Kruis Vlaanderen).

Het Rode Kruis voorstellen lijkt misschien overbodig, maar dat is het volgens gedelegeerd bestuurder Philippe Vandekerckhove zeker niet. “Iedereen kent onze organisatie, maar iedereen kent ze op een andere manier”, duidt hij. “Onze waaier aan activiteiten is breed: van medische zaken zoals bloedtransfusieactiviteiten tot onze hulpdienst, maar ook internationale hulp en sociale activiteiten zoals de zorgbibliotheek. We doen ook heel wat wetenschappelijk onderzoek.”
 

 Philippe Vandekerckhove

“Als men niet investeert in de brandweer als het niet brandt, is er geen brandweer als het brandt. We hadden veel meer kunnen doen, als men de afgelopen jaren niet zoveel had bespaard op ons.”

Philippe Vandekerckhove

Met een jaarbudget van 250 miljoen euro is Rode Kruis Vlaanderen een stevig uit de kluiten gewassen vzw. “Ook dat onderschatten de mensen vaak”, vindt Philippe. “Maar de coronacrisis heeft de waarde van onze organisatie voor de maatschappij onder de aandacht gebracht. Het is duidelijk geworden dat wij essentiële diensten leveren. Een voorbeeld: wij zamelen plasma in van ex-coronapatiënten. Dat bevat antilichamen waarmee zieke mensen sneller en beter kunnen genezen. Al onze diensten leveren we bovendien tegen kostprijs. In tegenstelling tot de farmaceutische sector, waar de winstmarges soms hallucinant zijn. Weet u dat er landen zijn, zelfs in Europa, waar men zich afhankelijk heeft gemaakt van geïmporteerd plasma? Daar is zelfs geen infrastructuur meer aanwezig om bij de eigen bevolking plasma te verzamelen.”

Het Rode Kruis was al bezig met strategische veranderingen; de pandemie heeft die nog versneld. “Ik denk bijvoorbeeld aan vrijwilligers. Vroeger werden mensen dat bij ons op hun 18de en bleven ze het tot aan hun pensioen. De laatste jaren merken we een shift naar kortstondiger vrijwilligerschap. Mensen willen bijvoorbeeld één keer per jaar een week meegaan op zorgvakantie. Of engageren zich in volle coronacrisis om als ‘crisisvrijwilliger’ bij te springen in een ziekenhuis, een woonzorgcentrum, een huisarts,… in hun buurt. Daarvoor hebben we een speciale website gelanceerd. Tijdens de eerste coronagolf meldden 6.000 Vlamingen zich aan; nu staat de teller alweer op 1.300. Ook het digitaal activeren van mensen is iets nieuws dat we in de toekomst zeker gaan behouden.” 

Zoals heel wat toekomstdenkers uit deze interviewreeks verwijst Vandekerkchove ook naar de globale supply chains waarvan we volgens hem te afhankelijk zijn. “Zeker voor essentiële zaken zoals mondmaskers en plasma is dat geen goede zaak. Dat moet onder de loep genomen worden.” 

Competitief nadeel
Een andere ‘lesson learned’ is voor hem dat we het belang van een goed werkende overheid herontdekt hebben. “Tot voor kort was het bijna ‘bon ton’ om lacherig te doen over de overheid en over ambtenaren. Maar in de landen die een goed werkende overheid hebben, zien we een betere aanpak van de coronacrisis, tegen een lagere kostprijs en met minder menselijk lijden. De gedachte dat een land zich volledig kan organiseren op basis van een zo klein mogelijke overheid is achterhaald. Maar dan is er wel een performante structuur nodig. In het bedrijfsleven kent iedereen de slogan ‘stucture follows strategy’. In België heb ik vaak de indruk dat men mordicus een strategie zoekt om de structuur te justifiëren. Als een bedrijf dat zou doen, ging het failliet. België heeft op dat vlak absoluut een competitief nadeel in vergelijking met andere landen, waar er wel een goed functionerende overheid is, met de juiste systemen en mensen.”

Een ander issue dat Vandekerckhove wil aangepakt zien, heeft te maken met respect. “Wij spelen met het Rode Kruis een belangrijke rol, maar zijn te evident geworden”, vindt Vandekerckhove. Hij verwijst naar een concept van Henry Mintzberg. “Een succesvolle maatschappij steunt volgens hem op drie pijlers: een respectabele en gerespecteerde overheid die regels definieert en toeziet op de naleving daarvan, een dynamische privésector die innoveert en welvaart creëert binnen de uitgezette regels, en ten derde de ‘civil society’. Dat zijn alle verenigingen waarin burgers samenkomen rond een thema dat niet voldoende wordt afgedekt door de privésector of de overheid. Wel, als men niet investeert in de brandweer als het niet brandt, is er geen brandweer als het brandt. We hadden veel meer kunnen doen, als men de afgelopen jaren niet zoveel had bespaard op ons. Als je ziet dat de overheid in één weekend 110 miljoen euro kan vrijmaken voor coronacallcenters, terwijl wij dat bedrag krijgen voor een heel jaar: ik word daar stil van. Ik hoop dat we naar een meer gebalanceerde maatschappij kunnen evolueren waar die drie onderdelen elk hun rol kunnen opnemen, met respect voor elkaar.”

Of die urgentie al is doorgedrongen bij de overheid, daarover heeft hij zijn twijfels. “Ik voel aan de onderstroming wel dat er een kentering aan de gang is. Het idee over wat een goede maatschappij is, is in evolutie. Maar ik weet niet of dat op het bestuurlijke niveau op de agenda staat. Ik kan alleen hopen dat dit thema niet gepolariseerd wordt. Want op sociale media of in de pers lijkt men nu soms succes te definiëren als ‘iemand anders uitmaken’. Terwijl succes is: impact hebben.”

En impact, die creëer je alleen door actie te ondernemen, vindt hij. “Ik merk dat in bepaalde sectoren en middenveldorganisaties een cultuur gegroeid is van veel beleid en (te) weinig implementatie. Er zijn veel visies, maar die raken niet uitgewerkt. Wij hebben de site www.rodekruis.be/crisisvrijwilliger niet uitgebreid aangekondigd, maar hebben die snel gelanceerd. ‘Vision without execution is just hallucination’, zei Henry Ford daarover. Er is in het middenveld werk op de plank om meer implementatiegericht te zijn.”
 

Contactpersoon

Joke Van Driessche

Community Manager Voka Health Community

Ontdek de visie van onze toekomstdenkers!

Ontdek hier de visie van onze toekomstdenkers in het kader van de betaalbaarheid van ons zorgsysteem.

imu - vzw - Uzbrussel
imu - vzw - obd3
imu - vzw - bebat
imu - vzw - scholtz