COVID-19 heeft onze manier van denken over de toekomst van mobiliteit en werken voorgoed veranderd. Ook nadat we het virus klein hebben gekregen zal dat zo blijven. PwC speelt daar volop op in met het nieuwe state-of-the-art kantoorcomplex waar zij vanaf 2022 zullen intrekken. Door COVID-19 hebben ze hun bouwplannen aangepast en ook hun mobiliteitsfaciliteiten kritisch onder de loep genomen. “Het debat over mobiliteit gaat vandaag over veel meer dan files en verkeer”, zegt Axel Smits, CEO van PwC België. “Slimme mobiliteit is voor mij de vrijheid om jezelf te organiseren in een totaal flexibele organisatie.”
Begin 2022 verhuist PwC, dat 2.400 mensen tewerk stelt, naar Diegem, vlak bij het station en met fietsostrades, tram- en busverbindingen in de buurt. “We willen onze mensen zoveel mogelijk multimodale keuzemogelijkheden geven”, zegt Axel Smits. “Dat is één van de manieren om onze bedrijfswagens van de baan te houden. Daar zijn we actief mee bezig. Zo proberen we bijvoorbeeld ook het gemiddeld aantal kilometers geleidelijk te laten dalen.”

Bedrijfswagens blijven evenwel belangrijk voor PwC. “Onze mensen zijn vaak op de baan. En we moeten niet naïef zijn, ondanks verbeteringen is het openbaar vervoer in België nog niet efficiënt genoeg om iedereen vlot verplaatst te krijgen. Wij hebben vandaag nog een vloot van 1.800 bedrijfswagens en in het nieuwe gebouw zijn meer dan 700 parkeerplaatsen voorzien. Uit een survey bij onze mensen blijkt dat ze niet geneigd zijn die te willen inleveren. Wel zien we een bereidheid tot meer flexibiliteit. Een kleinere wagen bijvoorbeeld, in combinatie met treinabonnement of leasefiets. Onze werknemers verwachten zich ook aan een vergroening van de vloot, en daar zetten we op in.”
Door het vele telewerken staan de meeste van de bedrijfswagen bij PwC stil. “Uiteindelijk is een wagen die niet rijdt nog de meest groene oplossing. Jammer dat het debat over een verduurzaming van de vloot vandaag vaak nog verengd wordt tot fiscaliteit op basis van bezit, en niet op basis van het gebruik van de wagen. Ik heb dat al meermaals aangekaart, maar blijkbaar vreest men een daling van de fiscale inkomsten, wat niet zo hoeft te zijn.”
Uiteindelijk is een wagen die niet rijdt nog de meest groene oplossing.
Axel Smits, PwC
Post-COVID-19
Verwacht Axel Smits dat zijn werknemers na de gezondheidscrisis weer met z’n allen naar kantoor zullen komen? “Thuiswerk is een blijver. Ook daar hebben we een survey over gedaan. Werknemers die aangeven fulltime op kantoor te willen werken, is een zeer kleine minderheid. De meeste geven aan twee a drie dagen op kantoor te willen werken. Persoonlijk denk ik dat we een slingerbeweging zullen doormaken. Nu zitten we met z’n allen thuis, en dus aan de ene kant van het spectrum. Maar ik merk de laatste tijd een enorme toename van aanvragen van werknemers – 75% van hen zijn millenials – voor een ‘terugkeermoment’ op kantoor. Zij willen elkaar zien, bijpraten bij de koffiemachine. Dus wanneer we in het najaar weer veilig naar kantoor kunnen, verwacht ik een tegengestelde beweging van de pendel, om dan uiteindelijk duurzaam te landen op gemiddeld twee a drie dagen op kantoor. Dat is een echte mindshift door corona. Voordien had ik al de mogelijkheid ingevoerd om één dag per week thuis te werken, maar ik hoorde toen nog veel bedenkingen van mijn vennoten. Nu is dat het nieuwe normaal, en organiseren we er ons ook op. We willen geen top-downorganisatie zijn, maar een organisatie waar mensen veel bijleren en zichzelf leren organiseren. Wij kijken naar de output.”
Activity Based Working
Door de nieuwe manier van werken zal PwC ook overschakelen naar een nieuw kantoorconcept: Activity Based Working (ABW). “De manier waarop we naar de kantooromgeving kijken heeft al een hele evolutie ondergaan. Toen ik begin jaren negentig begon zat je per twee in een kantoorruimte, een junior, samen met een coach. Vanaf je manager was, kreeg je je eigen bureau, als senior manager een nog groter bureau en als partner een eigen vergadertafel, salon en bureau met rechtstreekse toegang naar je secretaresse. Daarna schakelden we over naar het open-spaceconcept, waar de meesten in terecht kwamen. Vanaf manager kon je je eigen kantoorruimte ‘boeken’. Maar al gauw eigende iedereen zich een tafel en stoel toe, zette er een foto op van de familie of een bloempot, en zo had iedereen zijn eigen plek. De aparte kantoorruimtes werden nog amper geboekt.”
“Nu staan we voor een nieuwe evolutie. Mensen zullen niet langer in de eerste plaats naar kantoor komen om geconcentreerd te werken. Dat zullen ze vaker thuis doen. Op kantoor komen ze voor informele en formele meetings, om samen te werken, te brainstormen, ... Naargelang de activiteit zul je je op een andere locatie zetten: informele gesprekken zal je kunnen voeren in een loungy omgeving, interactief samenwerken in een soort living room, en in stilte werken zal je kunnen doen in een bibliotheekachtige sfeer. Vergaderingen zullen plaatsvinden in diverse vormen van meeting rooms. De verhouding tussen individuele stoelen en tafels ten opzichte van meeting rooms zal bijgesteld worden ten voordele van de meeting rooms, om de samenwerking nog meer te stimuleren als de mensen naar kantoor komen. Hoe groot die meeting rooms zullen moeten zijn, weten we nog niet. Dat zal afhangen van de afstandsregels postcorona. Dat is nog zeer onduidelijk en dus lastig.”
“Het ABW concept is enkel maar mogelijk dankzij de doorgedreven digitalisering. Het enige wat je vandaar nodig hebt om te werken is je laptop en smartphone. Vroeger kreeg je als beginnend consultant een pilot case (of twee) waarin je dan zware papieren dossiers kon meezeulen. Ook dat belemmerde je mobiliteit. Nu kun je bij wijze van spreken overal werken: op de trein of in de garage terwijl je wacht op je winterbanden.”
Een voordeel aan heel de COVID-tragedie is dat het organisaties op scherp heeft gezet om na te denken over de eigen gewoonten en werkwijzen, zowel op vlak van samenwerken als mobiliteit. We hebben zaken kunnen invoeren waarover anders misschien nog jaren gediscussieerd zou worden.”
“Voor mij is slimme mobiliteit dus veel meer dan enkel de discussie over files en verkeer. Het gaat over de vrijheid om jezelf te organiseren in een totaal flexibele organisatie.”
<TT>
Ecosysteem
In het nieuwe gebouw komt ook een vestiging van MeetDistrict, een co-working space. “De idee is om een soort ecosysteem te bouwen met start-ups en scale-ups, waarmee PwC eventueel kan interageren. Het concept komt van Ghelamco en mikt in de eerste plaats op bedrijven die op zoek zijn naar coworkingspaces. Of dat concept gaat aanslaan, zal afhangen van het postcoronatijdperk. Vandaag kijken heel wat jonge bedrijven nog even de kat uit de buik vooraleer ze investeren in een pand. Ze denken door corona nog meer dat ze evengoed van thuis uit kunnen werken. We zullen dus nog even moeten afwachten of we teruggaan naar de garagecultuur of naar de coworkingcultuur.”