Driekwart van alle Limburgse 25 tot 64-jarigen is nu aan het werk. Maar het aantal inactieven en het geringe aantal hooggeschoolden maakt verdere groei zeer moeilijk. Dat blijkt uit cijfers van de UGent. Om een pasklaar antwoord te bieden op het nijpende personeelstekort bundelen Voka - KvK Limburg, Confederatie Bouw Limburg en ITZU de krachten. Onder de noemer ‘asielzoeker zkt. match met bedrijf’ organiseerden de drie organisaties een informatieavond met 90 Limburgse bedrijven die buitenlands talent willen aantrekken om de vele openstaande vacatures in onze provincie in te vullen.
Met 74,9 procent werkenden tussen 25 en 64 jaar in 2021 doet Limburg het beter dan ooit. In 2011 stond de teller nog op 71,5 procent. Met de huidige 74,9 procent piekt de werkzaamheid in Limburg dus. Nog nooit waren zoveel mannen en vrouwen tegelijk aan het werk. Dat blijkt uit cijfers van professor arbeidseconomie Stijn Baert van de UGent.
Tot zover het goede nieuws. Want naast het feit dat de evolutie van de werkzaamheidsgraad in onze provincie trager verloopt dan in de rest van Vlaanderen baart vooral het hoge aantal inactieven in Limburg ons grote zorgen. 22,9% van de Limburgse beroepsbevolking is niet aan de slag én niet actief op zoek naar werk, het hoogste aantal van alle Vlaams provincies. Amper 2,2% van de 25-64-jarigen in Limburg is werkzoekend.
En dat terwijl er in heel Vlaanderen vandaag 400.000 vacatures openstaan, waarvan sommige al heel lang. Het staat buiten kijf dat onze economie kreunt onder het tekort aan geschikt personeel. Vacatures die niet ingevuld geraken tasten niet alleen de groei van onze bedrijven aan, maar betekenen een algemene vertraging van onze economie. Onze collectieve welvaart gaat achteruit. In het theoretisch model dat zelfs alle 200.000 uitkeringsgerechtigde werklozen geactiveerd zouden worden, lukt het niet in om alle vacatures in te vullen. Er is vandaag een arbeidsreserve van 4,3 miljoen mensen op een bevolking van 11,6 miljoen. Als we 10% van deze arbeidsreserve kunnen activeren zouden alle vacatures ingevuld zijn. Helaas slagen we hier niet in en moeten we dus het geweer van schouder veranderen. De nood om Niet-Belgen aan te trekken en actief in te zetten om onze vacatures in te vullen dringt zicht op”, licht Louis Kemps van ITZU toe.
Asielzoekers activeren is grote winst voor economie
“Het aantal vluchtelingen zit terug in stijgende lijn. Van 18.000 in 2020, naar 25.000 in 2021 tot meer dan 16.000 vandaag en het jaar is nog maar half om. Een schrijnende situatie voor deze gezinnen om hun hebben en houden te moeten achterlaten. Echter wel een opportuniteit om onze economische welvaart op peil te houden door deze groep van mensen te activeren en te laten meedraaien op onze arbeidsmarkt. Onze economie kraakt door het tekort aan arbeidskrachten. Het inzetten van asielzoekers op onze arbeidsmarkt is een drievoudige winst. Ze vullen de openstaande vacatures in, ze dragen bij aan de sociale zekerheid en ze worden waardoor ze meer op eigen benen kunnen staan”, vertelt de voorzitter van Confederatie Bouw Limburg Michel Vanderstraeten.
“Om het hoofd te bieden aan de vele heropbouw- en renovatie-ambities in de bouwsector zijn naar schatting zo’n 20.000 nieuwe werkkrachten nodig en wel onmiddellijk, maar de instroom naar de sector is te beperkt. Uit nieuw onderzoek blijkt dat vandaag amper 1 Belg op 10 een job in de bouwsector zou overwegen’, gaat Vanderstraeten verder. Er zijn vandaag 31.000 asielzoekers die in ons land worden opgevangen, afkomstig uit Afghanistan (2602), Palestina (1339), Syrië (1140), Eritrea (982) en vanuit Oekraine 647 … Na 4 maanden mag een asielzoeker werken met een Arbeidskaart C, indien de vluchteling erkend wordt dan heeft hij geen arbeidskaart meer nodig. Indien de erkenning als vluchteling afgewezen wordt, maar er wordt een ‘subsidiaire bescherming’ verleend mag de vluchteling telkens voor een jaar verder werken met een elektronische vreemdelingenkaart A, die recht geeft op een Arbeidskaart C. Na 5 jaar hebben ze de arbeidskaart C niet meer nodig en heeft men een onbeperkt verblijfsrecht.
Een positieve wederzijdse wisselwerking
"Het tewerkstellen van asielzoekers in onze Belgische bedrijven is een positieve wisselwerking. Enerzijds, dragen ze zo bij aan onze samenleving door de huidige krapte in verschillende sectoren van de arbeidsmarkt op te vangen. Anderzijds verwerven ze heel wat nieuwe vaardigheden die zullen bijdragen aan hun integratie in België als ze erkend zouden worden als vluchteling. Ook wie uiteindelijk niet erkend wordt, zal deze vaardigheden kunnen benutten in zijn land van herkomst. Een echte win-winsituatie dus. Een eerste sectorbrede samenwerking gingen we al aan met de bouwsector. Nu willen we ook andere sectoren overtuigen van de voordelen van het activeren van asielzoekers”, zegt Staatssecretaris voor Asiel en Migratie, Nicole de Moor.
"Zelfs wanneer we het gros van de 130.000 Limburgers die vandaag bewust niet deelnemen aan de arbeidsmarkt kunnen activeren, zullen we op termijn terug in de problemen komen. Economische migratie wordt daarom een pure noodzaak om onze bedrijven in Limburg verder te doen groeien."
Johann Leten, gedelegeerd bestuurder Voka - KvK Limburg
Enige manier om bedrijven en jobs in België te houden
“Asielzoekers beseffen dus maar al te goed dat werk hun helpt voor een positieve toekomst. In totaal heeft ITZU 1.500 asielzoekers ingeschakeld op de arbeidsmarkt (cijfers tot einde juni 2022, zie tabel onderaan). Deze mensen zijn dikwijls bereid om functies in te vullen waarvoor autochtone Belgen hun neus ophalen. Daar waar we vandaag geen kandidaten vinden, kunnen we wel gemotiveerde arbeidskrachten vinden bij werkzoekende asielzoekers, met regelmatig meer geschikte kandidaten dan nodig. Deze mensen nemen dikwijls ook jobs aan waarvoor ze eigenlijk over gekwalificeerd zijn, maar hoe taalvaardiger ze worden, hoe gemakkelijker ze ook inzetbaar worden voor andere functies die wel overeenstemmen met hun opleidingsniveau. De retentie en loyauteit van deze mensen staat buiten kijf. Vergeet niet dat zij hun thuisland hebben ontvlucht en alles hebben achtergelaten. Zij moeten uit het niets een leven terug opbouwen. Hun dankbaarheid naar mensen die hun geholpen hebben bij deze nieuwe startsituatie is groot en vertaalt zich in een loyale werkethiek. De werkgevers die zich openstellen voor asielzoekers zijn zeer tevreden en kunnen hun activiteit in eigen land blijven ontplooien”, vertelt Louis Kemps van ITZU.
“Wij werken bij Containers Maes met heel veel nationaliteiten. We kiezen voor een goede mix. Dus een overhand van eender welke bevolkingsgroepen is nooit goed. Wij kiezen wel resoluut om onze vacatures in te vullen door asielzoekers aan te werven en hen een toekomst te bieden. Mensen die goed werk afleveren, altijd tijdig aanwezig zijn, initiatief tonen, …. kunnen na hun interimperiode een contract van onbepaalde duur krijgen”, vertelt Joep Loop van Containers Maes.
"Wel moeten we rekening houden met achtergronden van sommige asielzoekers. Mensen die radicale geloofsovertuigingen hebben, weinig respect hebben voor andere bevolkingsgroepen of geslachten, agressief zijn, etc. zullen niet langer werkzaam zijn binnen onze firma."
Durf inzetten op arbeidsmigratie
"Vanuit Voka - KvK Limburg zetten samen met ondernemingen in op het duurzaam activeren van inactieven", zegt Johann Leten, gedelegeerd bestuurder van Voka - KvK Limburg. "Zo hebben wij een proefproject met verschillende Limburgse bedrijven en De Voorzorg om via TerugnaarWerk-coaches langdurig zieken opnieuw te integreren op onze arbeidsmarkt. Maar zelfs wanneer we het gros van de 130.000 Limburgers die vandaag bewust niet deelnemen aan de arbeidsmarkt kunnen activeren, zullen we op termijn terug in de problemen komen. Economische migratie wordt daarom een pure noodzaak om onze bedrijven verder te doen groeien."
“De activering van asielzoekers is een eerste belangrijke stap, maar dit is ruim onvoldoende om ons te wapenen voor de toekomst. Vandaag is er al een structureel tekort in de pool van arbeidskrachten. Met de vergrijzingsgolf die voor ons ligt, wordt de uitdaging alleen nog groter. Tegen 2060 zal maar liefst 49% van onze bevolking ouder zijn dan 65 jaar zonder arbeidsmigratie (Statbel). We evolueren naar een situatie waarbij een minderheid aan actieven zal zorgen voor een meerderheid van de niet-actieve bevolking. Iedereen beseft dat dit een rekensom is die niet klopt. Willen we onze sociale zekerheid betaalbaar houden voor de generaties na ons, moet de overheid dringend nieuwe werkkrachten aantrekken. Vanuit een gezond economisch standpunt is er maar één oplossing en dat is zo snel mogelijk inzetten op een positieve arbeidsmigratie”, is de algemene conclusie van ITZU, Voka - KvK Limburg en Confederatie Bouw Limburg.
