Dubbelinterview met Arnaud Feist en Kris Claes
Al sinds 2010 is Arnaud Feist CEO van Brussels Airport Company (BAC). De metamorfose die de luchthaven in die tijd gemaakt heeft, valt niet te overschatten. Als tweede economische groeimotor van België is BAC een zwaargewicht in onze economie. Toch hangen er donkere wolken boven. De ontbrekende rechtszekerheid waarbinnen de luchthaven moet opereren betekent een mogelijkse rem op die groei. Samen met Kris Claes, gedelegeerd bestuurder van Voka – KvK Vlaams-Brabant bespreekt Arnaud Feist de toekomst en uitdagingen van de luchthaven.
We vallen met de deur in huis: hoe ziet de toekomst eruit voor Brussels Airport, onze nationale luchthaven?
Arnaud Feist: “Die ziet er goed uit. We hebben veel troeven die we nog meer kunnen benutten. Onze ligging is bijzonder interessant. Onze infrastructuur is al goed en heeft nog capaciteit om te groeien. Ons personeel is bijzonder competent en maakt dagelijks het verschil. Er ligt dus een enorm sterke basis om een mooie toekomst uit te tekenen.”
“We merken dat ook in gesprekken met internationale luchtvaartmaatschappijen. We kunnen al heel wat nieuwe bestemmingen aankondigen en dat gaat komende jaren nog toenemen. Dat is ook voor het logistieke luik goed nieuws want nieuwe bestemmingen bieden ook voor Brucargo perspectief voor verdere ontwikkelingen. Alles ligt er dus om te kunnen meegroeien met de Europese economie om een sterke speler op Europees vlak te kunnen blijven, behalve een duidelijk wettelijk kader dat ons toelaat dat te doen. Dat is momenteel onze grootste uitdaging.”
Kris Claes: “Op socio-economisch vlak is het zo dat we bij uitstek een exporterende regio zijn. Connectiviteit dankzij luchtvaart via Brussels Airport of water via de zeehavens zijn economisch essentieel. Van uit Voka – KvK Vlaams-Brabant zullen we dan ook pleiten bij volgende regeringsvormingen voor een coherent en ambitieus luchtvaartplan dat zowel rechtzekerheid biedt als ruimte laat voor de gezonde groei die Arnaud hier benoemt.”
Bestemming Absurdistan
Dat zo’n wettelijk kader er moet komen, is vrij duidelijk. Toch komt het er niet van. Wat is dé moeilijkheid in dit dossier?
Feist: “Laat me duidelijk zijn: het is absurd dat er geen vliegwet is die duidelijk maakt waar er mag worden gevlogen. Ik ken geen enkele vergelijkbare luchthaven in Europa die zonder opereert. We exploiteren een luchthaven met de nodige investeringen en doen dat eigenlijk in het ongewisse. Dat gebrek aan duidelijkheid is voor alle betrokkenen frustrerend en al zeker voor de omwonenden.”
Claes: “Kort door de bocht is er geen juridisch kader. En dan zit je met de bevoegdheidsversnippering waardoor je voortdurend in een discussie belandt die in de publieke opinie negativiteit teweeg brengt.”
Feist: “Die institutionele lasagne en onduidelijkheid over bevoegdheden is een probleem. We zijn een federale luchthaven die in Vlaanderen ligt en dichtbij het Brusselse Gewest, waardoor iedereen zijn zegje wil doen. Die discussies zijn 20 jaar geleden al begonnen en jaar na jaar wordt het moeilijker een consensus te vinden. Maar de luchthaven is belangrijk voor het hele land, voor Vlaanderen, Wallonië én voor Brussel, we zijn trouwens de grootste privéwerkgever voor Brusselaars. Dus ik denk dat het in het belang van iedereen is om een evenwichtige oplossing te vinden. Alleen moet het juiste moment er zijn en negen maanden voor de verkiezingen gaat dat er niet meer komen.”
Claes: “Het is misschien ijdele hoop, maar men zou in jaar één van volgende legislatuur de olifant in de kamer moeten benoemen. Hoe langer het duurt, hoe scherper alles tegenover elkaar komt te staan. De bevoegdheidsverdeling is nu eenmaal wat ze is. Het is in deze context dat het moet gebeuren.”
Is het frustrerend een luchthaven uit te baten in België?
Feist: “Eerlijk? Het is een enorme uitdaging omwille van de vele stakeholders. Veel luchthavens kampen natuurlijk met uitdagingen zoals het draagvlak bij omwonenden. Maar in België komt daar nog de complexe institutionele en politieke context bovenop. We kunnen dus niet alleen focussen op business development, maar moeten ook continu balanceren en handelen volgens de politieke context.
“Onze luchthaven heeft heel wat troeven die andere luchthavens rondom ons niet hebben, denk bv. aan de kwaliteit van onze infrastructuur, onze beschikbare capaciteit, onze centrale ligging in West-Europa. Er ligt hier dus een enorm potentieel voor nog meer jobs en economische ontwikkeling, mét respect voor de omwonenden. Wij wachten op een kader waarbinnen we kunnen opereren om die troeven te benutten.”
We wachten ongeduldig op de komst van een HST-verbinding. Die niet hebben, is een enorme gemiste kans voor België.
Arnaud Feist - CEO Brussels Airport
Kijken we naar concrete uitdagingen, dan vallen er op vlak van multimodale bereikbaarheid nog wel stappen te zetten.
Feist: “Absoluut. Met de werken aan de Ring die gestart zijn, met name aan het viaduct van Vilvoorde, verwachten we komende jaren wat moeilijkheden voor passagiers die met de wagen komen. Maar los daarvan is het belangrijk dat we de luchthaven nog beter toegankelijk maken voor andere modi dan de wagen. Ook met oog op het verlagen van verkeersimpact voor omwonenden. Met de trein zitten we al goed, al moet er absoluut een HST-verbinding komen. Het is haast niet te geloven dat die er niet is. We hadden gedurende een paar jaar een Thalys-verbinding naar Parijs. Die infrastructuur ligt er, dus er zijn geen investeringen nodig. Het is gewoon een politieke beslissing die men moet maken. Die HST-connectie niet hebben, is een duidelijk nadeel ten opzichte van andere Europese luchthavens. Men wil minder korteafstandsvluchten, wel daarvoor zijn HST-verbindingen een perfect alternatief.
“Voor kortere verplaatsingen kan het andere openbaar vervoer nog uitgebreider. De Luchthaventram vanuit Brussel naar de luchthaven is voorzien voor 2028,we kijken uit naar de komst ervan. Ook busverbindingen met het Brussels Gewest kunnen nog versterkt worden.”
Lokale impact
Hoe bewaken jullie het delicate evenwicht tussen ecologie en samenleving enerzijds en economie anderzijds?
Feist: “Je kunt het niet maken om je activiteit hier te blijven ontwikkelen zonder rekening te houden met het belang van de omwonenden, omgeving en andere stakeholders. En omgekeerd geldt hetzelfde: betrokkenen kunnen onze activiteiten niet beperken zonder te beseffen welke socio-economische impact de luchthaven heeft. We creëren 24.000 rechtstreekse jobs hier op de site en nog eens 40.000 onrechtstreeks en zo zijn er nog tal van elementen die onze impact aantonen (zie pagina 35, nvdr.).”
“We doen inspanningen om dat evenwicht te bewaren, want we beseffen natuurlijk wel dat er impact is en werken eraan die te verminderen. Het aantal nachtslots is al van jaarlijks 25.000 naar 16.000 gegaan in 2007. Bovendien stimuleren we met onze tarieven de luchtvaartmaatschappijen om hun vloot te moderniseren. Sinds april dit jaar betalen de vliegtuigen die het meest vervuilen qua uitstoot en geluid tot twintig keer meer dan moderne toestellen. Met resultaat: vandaag wordt één op drie vluchten uitgevoerd door de modernste vliegtuigen en dat zal uiteraard alleen maar stijgen.”
Claes: “Hoe ik dit bedrijf heb leren kennen sinds ik gedelegeerd bestuurder ben van Voka – KvK Vlaams-Brabant is resoluut anders dan de heersende perceptie. BAC is een privaat bedrijf met een gezonde balans en heeft de laatste jaren niet alleen inspanningen naar omgevingsimpact gedaan, maar heeft ook de ambitie om het bedrijf op zeer korte termijn naar Net Zero Carbon te brengen (de lucthhaven is al CO2-neutraal sinds 2018). Daarnaast is er een enorm sterke verankering van de lokale gemeenschap in de activiteiten van de luchthaven.”
“Neem een foto van de luchthaven 15 jaar geleden en vandaag en je zal versteld staan van hoe positief de luchthaven is geëvolueerd. Daartegenover staat de nog steeds negatieve perceptie. Laatst hoorde ik een quote die stelde dat er minder geluidsoverlast is en dat er minder klachten zijn, maar dat er aan die klachten buitenproportioneel veel aandacht wordt gegeven. Dat is geen banaliteit.”
Met de fysieke ligging van de luchthaven en de tewerkstelling van mensen uit de regio is die lokale verankering duidelijk. Maar hoe uit die zich nog meer?
Claes: “Het gaat nog veel verder. Brussels Aiport investeert actief in lokale start-ups en scale-ups. Dat gaat over ondernemingen die actief zijn in bijvoorbeeld big data, AI of drones. Dankzij het internationale ecosysteem waarin BAC opereert, bieden ze die lokale bedrijven meteen een internationaal platform. De schaalvoordelen en opportuniteiten zijn exponentieel groter dankzij dat internationale speelveld.”
Feist: “Klopt. We hebben recent geïnvesteerd in een Belgische start-up die gespecialiseerd is in big data en AI om te bekijken hoe wij dat nog meer kunnen gebruiken om onze passagiers- en bagageflows beter te voorspellen. Als je kan anticiperen op een probleem, kan je meestal de impact beperken en ook betere informatie geven aan passagiers. Er draait vandaag al zo’n systeem op onze luchthaven en er is interesse van andere Europese luchthavens die hier ook gebruik van willen maken. In de vorm van consultancy via een dochteronderneming kunnen we dit commercialiseren. Dat is precies die internationale impact voor lokale start-ups die Kris vermeldt.”
De negatieve perceptie over de luchthaven is geen banaliteit. Wordt er niet disproportioneel veel aandacht gegeven aan die negatieve stemmen?
Kris Claes - Gedelegeerd bestuurder Voka - KvK Vlaams-Brabant
U had het over drones: hoe evolueert dat segment? Zien we binnenkort meer drones dan vliegtuigen opstijgen in Zaventem?
Feist: “Dat is nog afwachten. Het is een nieuw segment in de luchtvaart waarin overduidelijk mogelijkheden liggen. We beseffen dat we hier niet op moeten wachten, maar zelf al stappen in moeten zetten. Vandaar ook die investeringen in bijvoorbeeld SkeyDrone, een joint venture met skeyes, de luchtverkeersleiding, of Droneport in Sint-Truiden. Dat is een uniek ecosysteem gericht op onderzoek, innovatie en ontwikkeling in de markt van de drones en Advanced Air Mobility.”
“We zien absoluut het potentieel van bijvoorbeeld cargodrones, die een perfecte aanvulling zouden kunnen zijn op de huidige cargo-activiteiten. En ook in traditionele luchtvaart zien we mogelijkheden. Maar dat is nog toekomstmuziek. Voorlopig houden we het bij vliegtuigen.”
Wordt vervolgt dus. Bedankt voor het gesprek.
Brussels Airport in cijfers
