Overslaan en naar de inhoud gaan
Map
  • Nieuws
  • AI ook belangrijk voor de Vlaamse kmo: "Het is onontgonnen goud dat in je organisatie zit"

AI ook belangrijk voor de Vlaamse kmo: "Het is onontgonnen goud dat in je organisatie zit"

  • 08/03/2022

Artificiële intelligentie ofwel AI zag de laatste jaren een enorme hype. Het zou de technologie van de toekomst worden, en veel futuristische toepassingen zoals zelfrijdende wagens mogelijk maken. Maar wat betekent dat voor de Vlaamse kmo? Geertrui Mieke De Ketelaere, directeur AI bij imec (IDlab) en adjunct professor aan de Vlerick Business School, legt uit hoe je best met AI aan de slag gaat.

Tekst: Tom Cassauwers - Foto's: Michiel Bronckaerts

De Ketelaere begint het interview door vast te leggen wat AI betekent. "AI is nog altijd een buzzword", stelt ze. "Daarom is het zo belangrijk om het te definiëren. AI is in eerste plaats een systeem dat in staat is om zelfstandig te leren, zonder vooraf geprogrammeerd te worden. In tweede instantie is AI een autonoom systeem dat in staat is om zelfstandig beslissingen te nemen op basis van wat het geleerd heeft."

In tegenstelling dus tot een manueel geprogrammeerd software-systeem zal een AI-systeem nieuwe zaken leren, en zo ook zelf beslissingen nemen. AI is daarom volgens De Ketelaere vooral nuttig om taken die onder de vier D's vallen over te nemen: dull, dirty, difficult and dangerous, ofwel saai, vuil, moeilijk en gevaarlijk. "Waste management is daarvoor een interessant voorbeeld", stelt De Ketelaere. "In Vlaams-Brabant zijn er verschillende partijen bezig met AI en afvalverwerking, want dat is vuil, en soms zelfs gevaarlijk werk. Een batterij of gasfles in vuilnis kan bijvoorbeeld gevaarlijk zijn, maar je kan het niet altijd zien met het blote oog. Daar kan beeldherkenning via AI bij helpen. Ook gebruiken ze in deze regio slimme sensoren op de vuilkar. Zo volgen ze ten eerste de afvalophaling op, maar de sensoren brengen ook de kwaliteit van de wegen in kaart. Zo kan de provincie zijn wegenwerken beter oriënteren."

Maar ook andere gevaarlijke taken geven we best over aan AI. "Neem het onderhoud van windturbines", stelt De Ketelaere. "Soms sturen we nog iemand met een trapladder naar boven om te kijken of er corrosie is, een gevaarlijke taak. Daar is het slimmer om sensoren te installeren die via AI automatisch vaststellen of er corrosie optreedt."

En dan zijn er nog de moeilijke taken. "Hier excelleert AI ook", stelt De Ketelaere. "In sommige sectoren zit je bijvoorbeeld met enorm veel data, in een complexe, constant veranderende omgeving. E-commerce is daar een voorbeeld van. Daar kan AI inzichten geven, en zaken naar boven brengen die je met het blote oog niet zou zien."

Mieke

Kant-en-klare AI

Dat klinkt natuurlijk interessant, maar hoe relevant is dit voor de gemiddelde Vlaamse kmo? Zo heeft AI nog altijd de bijklank van duur te zijn, en vooral nuttig voor grotere bedrijven. "Vroeger was het inderdaad zo dat je een eigen team en dataset nodig had", reageert De Ketelaere. "Dat maakte AI vooral nuttig voor grote bedrijven. Vandaag is het echter ook toegankelijk voor de kmo. Ik zie veel kleinere bedrijven erop inzetten. Er is geen excuus meer om er niet mee aan de slag te gaan, want je moet geen data scientist hebben of een gigantische dataset. Er bestaat veel kant-en-klare technologie die het makkelijker maakt om AI toe te passen."

Om een eerste stap te zetten rond AI is de traditionele inspiratiesessie alvast een goede zet, maar daarna moet een bedrijf ook de sprong durven wagen. "Er bestaan erg veel sessies en workshops met sectorspecifieke toepassingen", vertelt De Ketelaere. "Daar kan je als bedrijf makkelijk mee beginnen, om inspiratie te halen. Maar eens je dat deed is het evengoed belangrijk om een top-down aanpak te hanteren. Je moet je organisatie klaarstomen. Want AI is veel meer dan data en technologie, het gaat ook over people and processes. Een slechte integratie van je mensen en processen zorgt ervoor dat AI nog vaak faalt bij bedrijven.

Tijdens die integratie is het trouwens belangrijk om technische hulp in te roepen. "Je kan het natuurlijk niet allemaal zelf doen", stelt De Ketelaere. "AI werd misschien al toegankelijker, maar hier en daar heb je nog wel ondersteuning nodig. Hier is het handig om samen te werken. België heeft gelukkig een mooi ecosysteem van AI start-ups die daarbij kunnen helpen."

“Eigenlijk is het niet zo moeilijk om te beginnen experimenteren met AI. Veel organisaties hebben erg veel interne data en technologisch gezien kan je snel beginnen.”

Geertrui Mieke De Ketelaere, directeur AI bij imec

Hype

Wie AI zegt, zegt natuurlijk ook hype. De technologie werd de laatste jaren sterk opgehemeld. Kmo's blijven daarom volgens De Ketelaere best met beide voeten op de grond staan. "AI is een heel gemediatiseerde term. Bij kmo's gaat het trouwens vaker over een soort van advanced analytics. De toepassingen die we vaak in de media zien, denk maar aan zelfrijdende wagens, verwachten een erg geavanceerd niveau van AI. Maar voor de gemiddelde organisatie is dat niet altijd relevant. Meestal gaat het meer over hoe je een data-gedreven organisatie wordt. Zoiets groeit gradueel. AI kan je wel niet vergelijken met een ERP of CRM-systeem. AI duurt geen jaren om te installeren. Het groeit mee met je organisatie. Het is een agile aanpak. Je moet ermee meegroeien, snel falen en lessen leren. Je moet vertrekken van een probleem, en snel kijken of je het kan oplossen met AI."

Wat natuurlijk niet betekent dat bedrijven AI links moeten laten liggen. "Als je met de niet-technische C-level managers over AI praat dan duikt er al snel aarzeling op", stelt De Ketelaere. "Het zal wel lang duren en veel geld kosten zeggen ze vaak. Maar eigenlijk is het niet zo moeilijk om te beginnen experimenteren met AI. Veel organisaties hebben erg veel interne data, je moet dus geen dataset aankopen, en technologisch gezien kan je snel beginnen. Het is onontgonnen goud dat in je organisatie zit. De technologie werkt en de data zijn er. Nu moeten kmo's kijken wat dit betekent voor hun business, en hoe ze eraan beginnen vanuit het perspectief van een digitale transformatie."
 

Mieke

Weg van de piloot

Ondertussen zet Vlaanderen sterk in op AI, en willen ze het verspreiden bij lokale bedrijven. Zo lanceerden ze in 2019 nog een Vlaams Actieplan AI. De laatste jaren zag De Ketelaere vooruitgang, maar ze benadrukt dat er nog veel werk te verrichten is. "We moeten meer bruggen bouwen tussen onderzoekers en bedrijven", stelt ze. "Die connectie is waar het vaak fout loopt. Een pilootproject draait misschien erg goed, maar de integratie in de eigenlijke organisatie loopt mis. Van onderzoek naar de operationele business gaan blijft erg moeilijk. België is daar trouwens niet uniek in. De operationalisatie van AI gaat wereldwijd vooruit, maar slechts erg traag. Als je kijkt welke budgetten daartegenover staan, dan vind ik dat ondermaats. Er is nog altijd een kloof tussen techneuten en niet-techneuten binnen bedrijven. En ik vrees dat die groter wordt naarmate technologie complexer blijkt."

Om die kloof te dichten zijn er verschillende zaken nodig. Zo legt ze zelf sterk de nadruk op personen die kunnen vertalen. "Je hebt mensen nodig die de vertaalslag tussen de technologie en de business kunnen maken", stelt De Ketelaere. "Ik noem dat AI-vertalers of data-vertalers. AI is niet zomaar iets dat je bij de technologie-afdeling kan plaatsen, om het dan te vergeten. Niet iedereen moet natuurlijk een mega-expert zijn, je moet ook geen fysicus zijn om een microgolfoven te gebruiken. Maar AI moet helemaal door de organisatie filteren, van de top naar beneden. "

Maar ook netwerken van ondernemingen zijn belangrijk. "Ik denk dat de Voka's en Agoria's van deze wereld een belangrijke rol vervullen", stelt De Ketelaere. "De academische wereld kan die rol niet helemaal invullen voor bedrijven. Zij hebben vaak meer operationele begeleiding nodig. Vandaag doen bedrijvenorganisaties vooral inspiratiesessies, met een grote bundel aan toepassingen. Maar er moet ook begeleiding komen bij het operationaliseren van AI. Hoe stoom je je business klaar? Hoe ga je de toepassingen operationaliseren? Dat vind je nog te weinig in België."

"AI mogen we niet langer als iets alleenstaand zien", besluit De Ketelaere. "Het moet normaal worden dat er in je processen AI zit. Bij sales krijg je misschien een forecast die mee gegenereerd wordt door AI, of bij de productie-afdeling gebruiken ze automatische beeldherkenning. AI kan je niet meer lostrekken van de business. Het moet een saus worden die over je hele organisatie loopt, en die naar een hoger niveau tilt. We hebben AI verkend, we weten dat het werkt, laten we het nu serieus aanpakken."

Proximus

Artikel uit publicatie