7 op de 10 ondernemingen maken zich zorgen over een mogelijk watertekort. Dat blijkt uit een nieuwe Voka-enquête. Bovendien kunnen 8 op de 10 bedrijven niet overschakelen op een alternatieve waterbron bij zo’n tekort. Tegen 2020 wil de Vlaamse overheid een afwegingskader ‘Water’ opstellen dat bepaalt wie voorrang krijgt om water te gebruiken bij een tekort. Het is cruciaal dat zo’n afschakelplan rekening houdt met de noden vanuit de industrie. Waterintensieve bedrijven vertegenwoordigen 33% van de bruto toegevoegde waarde. Deze bedrijven afschakelen zal nefaste gevolgen hebben voor de (voedsel)veiligheid en creëert economische schade.
- We stevenen deze zomer mogelijk af op een historisch watertekort.
- De meeste bedrijven zijn vandaag niet genoeg voorbereid op een droogteperiode.
- Water is cruciaal voor onze economie.
- Bij het opstellen van een afschakelplan voor water is het dan ook belangrijk dat onze bedrijven niet onderaan het prioriteitenlijstje terechtkomen.
Experts schreeuwen het van de daken: we stevenen deze zomer mogelijk af op een historisch watertekort. Onze watervoorraden (beken, rivieren, grondwater, …) zijn nog steeds niet hersteld van de vorige (droge) zomerperiodes en deze winter heeft het onvoldoende geregend om onze tekorten terug aan te vullen. We hebben vandaag zo’n 150 tot 200 millimeter tekort. In België regent het gemiddeld 850 millimeter per jaar. Dit betekent dat we dus nog twee tot drie maanden regen nodig hebben.
Bewustwording
Velen onder ons hebben hiervan geen flauw benul en staan niet stil bij het feit dat we op een gegeven moment wel eens een tekort aan water zouden kunnen hebben. Als we de kraan thuis openen, komt er immers gewoon water uit. Waarom zouden we er dan zuinig mee moeten omspringen? Het is dus zeker een goeie zaak dat dit thema de afgelopen dagen aandacht kreeg in de media. Het besef dat water een schaars goed is moet bij iedereen groeien.
Bewustwording is namelijk de eerste stap tot verandering. Jaarlijks hebben we zo’n 1.100 tot 1.700 m3 water per persoon beschikbaar (afhankelijk van de gebruikte berekeningsmethode). Dit cijfer moet niet gezien worden als het water dat beschikbaar is voor huishoudelijke consumptie: het omvat alle gebruiken van alle economische actoren zoals scheepvaart, bedrijfssectoren, landbouw en natuur. Indien we dit vergelijken met andere landen zien we dat enkel Korea, Tsjechië en Italië er slechter voor staan. Andere landen zoals Spanje, Frankrijk, Griekenland hebben meer water per persoon beschikbaar dan Vlaanderen.
Tot nu toe werd tijdens de droge zomers opgeroepen om zuinig met water om te springen en werden een aantal waterbesparende maatregelen ingevoerd zoals een verbod om water op te pompen uit onbevaarbare waterlopen voor beregening, een verbod op sproeien van het gazon, wassen van de auto's, enzovoort. Indien deze waterbesparende maatregelen echter onvoldoende zijn, zou een afwegingskader of afschakelplan ‘Water’ in werking treden. Dit kader zal bepalen wie voorrang krijgt om water te gebruiken bij een watertekort.
Voka voerde onlangs een bevraging uit bij haar leden om een duidelijker beeld te krijgen van de mogelijke impact van een droogteperiode voor de industrie. We bevroegen de meest waterintensieve activiteiten. 7 op de 10 ondernemingen vrezen een mogelijk watertekort. Echter, 9 op de 10 ondernemingen hebben nog geen droogterisicoanalyse van hun bedrijf uitgevoerd of een noodplan opgesteld. De meeste bedrijven zijn vandaag dan ook onvoldoende voorbereid op een droogteperiode.
“Bedrijven afkoppelen brengt zware risico’s met zich mee op het vlak van (voedsel)veiligheid en heeft nefaste economische gevolgen.”
Ellen Vanassche
Risicoanalyse
Het is voor onze ondernemingen het uitgelezen moment om een risicoanalyse op te maken van hun installaties. Water is immers een essentiële grondstof voor heel wat industriële processen zoals het reinigen van installaties, koelen van installaties, de productie van stoom, verfprocessen, veredelingsprocessen. Water wordt ook als grondstof of ingrediënt gebruikt. Geen water betekent vaak geen productie meer of levert veiligheidsproblemen op (omdat installaties bijvoorbeeld niet meer gekoeld kunnen worden).
Ook blijkt dat 8 op de 10 bedrijven vandaag geen mogelijkheden zien om hun waterverbruik significant te reduceren en 80% kan niet overschakelen op een alternatieve waterbron indien er een tekort zou optreden. Daarnaast is water dat voldoet aan een bepaalde kwaliteit vereist door diverse wetgevingen, denk maar aan de wetgeving rond voedselveiligheid, de verplichting tot sproeien om stofemissies van stuivende stoffen te beperken, gaswassers die water nodig hebben voor het behalen van luchtemissienormen, water nodig voor de brandveiligheid, enzovoort.
Bovenal blijkt uit de Voka-bevraging een grote nood aan informatie: waar en voor welke waterbron zal er een eventueel tekort optreden? Welke alternatieve waterbronnen zijn er in mijn omgeving beschikbaar? Daarnaast is er ook vraag naar een aanspreekpunt bij de overheid, duidelijke indicatoren over waterschaarste of droogte (zoals waterpeilen), meer flexibele wetgeving om de uitwisseling van waterstromen tussen bedrijven vlotter mogelijk te maken en een actieve en tijdige communicatie vanuit de overheid.
Rekening houden met noden industrie
Het is voor Voka cruciaal dat bij het opstellen van zo’n afschakelplan rekening wordt gehouden met de noden van de industrie, zodat het bedrijfsleven niet onderaan het prioriteitenlijstje terechtkomt. Water is immers cruciaal voor onze economie. Bedrijven afkoppelen brengt zware risico’s met zich mee op het vlak van (voedsel)veiligheid of volksgezondheid en heeft nefaste economische gevolgen. Uit een studie van het Vlaams Kenniscentrum Water VLAKWA blijkt dat in Vlaanderen 33% van de bruto toegevoegde waarde gecreëerd wordt door waterintensieve bedrijven en dat ze goed zijn voor 22% van de jobs in Vlaanderen.
De industrie heeft de laatste jaren ook niet stilgezeten: zo werd tijdens de periode 2000-2016 het totale waterverbruik (exclusief koelwater) gereduceerd met 10% en daalde het koelwaterverbruik met 22%. Vele bedrijven gaan vandaag al bewust om met water in hun productieproces maar gezien de huidige situatie zal iedereen – ook het bedrijfsleven – verder inspanningen moeten leveren om zuiniger en efficiënter om te gaan met water.
