Uit een nieuwe studie van Voka, Vlaams Netwerk van Ondernemingen, blijkt dat Vlaanderen het potentieel van onze binnenvaart en het spoor onderbenut. Slechts 26 procent van onze goederen wordt vandaag via deze modi vervoerd. Nochtans slibt ons wegverkeer steeds meer dicht. Zo zijn de files de afgelopen vijf jaar met 50 procent toegenomen en verwacht het federaal planbureau dat het goederentransport tegen 2030 met maar liefst 45 procent zal stijgen. “Willen we als Vlaanderen aantrekkelijk blijven als logistieke draaischijf van Europa dan moet er dringend meer ingezet worden op alternatieven”, klinkt het. Voka wil in de komende jaren de Vlaamse ondernemingen dan ook meer sensibiliseren over het gebruik van de binnenvaart en het spoor, maar vraagt van de overheid ook meer ondersteuning.
Waterwegen opwaarderen
Voka - Kamer van Koophandel West-Vlaanderen ziet vooral veel onbenut potentieel in de binnenvaart. “We moeten meer investeren in onze waterwegen”, zegt Bert Mons, algemeen directeur van Voka West-Vlaanderen. “Om de logistieke en industriële slagkracht van West-Vlaanderen te behouden, is het van belang om over voldoende beschikbare (watergebonden) bedrijventerreinen te beschikken. Voor West-Vlaanderen alleen al wordt tegen 2025 een groei van 6,8 procent verwacht ten opzichte van het huidige volume aan geladen en geloste goederenstromen via de binnenvaart. Dit betekent een geconsolideerde groei van maar liefst 7,2 miljoen ton voor de West-Vlaamse productie- en distributiecentra.”
“We moeten ook onze kleinere waterwegen opwaarderen zodat deze mee ingeschakeld kunnen worden in de logistieke keten. Daarnaast moet de competitiviteit van de binnenvaart vergroot worden.” Volgens Bert Mons heeft het bedrijfsleven hier een belangrijke rol in. “Volumes en data moeten beter gebundeld worden. Nog te vaak worden er lege containers de weg of het water opgestuurd. Er moet daarom beter samengewerkt worden tussen de verschillende rederijen en bedrijven. Het hergebruik van containers zou daarenboven aangemoedigd moeten worden.”
Drie West-Vlaamse sleuteldossiers
Voka West-Vlaanderen pleit al lang voor een betere ontsluiting van onze provincie en havens via de waterweg. Zowel het kanaal Bossuit-Kortrijk, als het kanaal Roeselare-Leie, zijn belangrijke transportaders en ankerpunten voor watergebonden activiteiten.
Het kanaal Bossuit-Kortrijk biedt als mogelijke by-pass tussen de Leie en de Schelde een niet te onderschatten economische waarde. De opwaardering van het kanaal Kortrijk-Bossuit werd door de Vlaamse regering erkend als “complex project”. Het kanaal dient nu vooral als insteekdok voor de bedrijven, maar heeft een groter potentieel. Door het kanaal bevaarbaar te maken voor grotere schepen ontstaat een volwaardige verbinding tussen de Schelde en de Leie en kunnen meer bedrijven gebruik maken van multimodaal transport.
Op basis van eerder uitgevoerd studiewerk zal ook het kanaal Roeselare-Leie opgewaardeerd worden. Het project moet het mogelijk maken dat schepen (klasse Va) met diepgang tot 3,20m het kanaal in en uit kunnen varen.”
“Dankzij het aanhoudend lobbywerk van Voka West-Vlaanderen en enkele streekactoren komt er nu eindelijk vaart in deze strijddossiers.”
“Maar ook de ontsluiting van de haven van Zeebrugge is een blijvende bekommernis,” merkt Bert Mons op. “De haven moet op termijn meer volumes via de waterweg kunnen realiseren en vooral veel sneller en vlotter van en naar het hinterland kunnen transporteren. Een betere doorvaart voor binnenvaartschepen in het traject kanaal Gent-Zeebrugge of binnenvaart over zee zijn hiervoor noodzakelijk. Een aantal wettelijke eisen en beperkingen maken het evenwel moeilijk om bijvoorbeeld de estuaire vaart rendabel te maken. Voka West-Vlaanderen dringt daarom aan op een versoepeling van het KB estuaire vaart.
Aandeel spoorvervoer kan naar omhoog
Ook bij het goederenvervoer over het spoor is nog ruimte voor verbetering. Het spoor vertegenwoordigt in ons land zo'n 10 procent van het goederenvervoer. Erg mager in vergelijking met landen als Duitsland (31 procent), Oostenrijk (31 procent) of Zwitserland (38 procent). "Het aandeel moet ook in België naar omhoog kunnen”, klinkt het nog. Voka ziet oplossingen in een efficiënter gebruik van de bestaande spoorweginfrastructuur. "Daarvoor is overleg en samenwerking noodzakelijk tussen de verschillende partijen (terminals, operatoren, bedrijven en overheidsdiensten).”
Efficiëntere spoorlijnen
“Als we het goederenspoorverkeer echt een boost willen geven, moeten we vooruit durven kijken”, zegt Bert Mons. “In het licht van duurzaam en multimodaal vervoer, pleiten we in West-Vlaanderen onder andere voor een ‘snelspoor’: een intraportuaire spoorverbinding tussen de havens van Zeebrugge, Gent en Antwerpen. Deze nieuwe spoorlijn zou parallel met de E34 kunnen lopen en zou meteen de kortste en snelste treinverbinding vormen tussen Zeebrugge en Antwerpen. Daarom vragen we de beleidsverantwoordelijken om nu al het studiewerk aan te vatten en het voorstel te onderzoeken.”
Daarnaast is Voka West-Vlaanderen al jaren vragende partij om de ontdubbeling van de spoorlijn tussen Brugge en Gent te realiseren. “Op piekdagen rijden er namelijk tot ruim 300 reizigers- en goederentreinen op de lijn tussen Gent en de kust.” De beslissing van de federale overheid van vorig jaar om 5,3 miljard euro extra te investeren in de spoorwegen zal onder meer hier gebruikt worden en is van essentieel belang voor de bereikbaarheid van heel de regio Noord-West-Vlaanderen.
