Er is nood aan een uitgewerkt akkoord om in Vlaanderen meer mensen aan het werk te krijgen. Wij zien alvast 3 pistes.
Op de Vlaamse werkgelegenheidsconferentie deze week passeerde het topic van het 'asymmetrisch beleid' meerdere keren in de talrijke debatten en tussenkomsten. Dat moet toelaten dat de deelstaten hun beleid meer in eigen handen nemen.
Met het begrotingsakkoord in oktober 2021 nam de federale regering het voornemen om deze grotere autonomie toe te kennen. Maar een uitgewerkt akkoord over asymmetrisch beleid is er nog niet.
Vacatures pieken
Vlaanderen heeft nochtans nood aan andere recepten wil het evolueren naar een werkzaamheidsgraad van 80% en dus meer mensen aan het werk krijgen. De vacatures pieken als nooit tevoren, ondernemingen zien zich geconfronteerd met een jaarlijkse vervangingsvraag van 77.000 naast eventuele groei door uitbreiding en investering.
Het zogezegde 'laaghangend fruit' in activering is grotendeels geplukt. Wat voor ons ligt is een arbeidsreserve die is samengesteld uit veelal laaggeschoolden, langdurig werklozen, inactieven en zieken, nieuw- en oudkomers of mensen die tot weinig tot geen link met een arbeidsmarkt kennen (in ervaring en in ambitie).
Stap naar werk verkleinen
De weg naar activering zal liggen in het verkleinen van de kloof tussen werken en niet werken. Of men is aan het werk (veelal hard en voltijds) of men is dat totaal niet. Maar voor velen is die overstap te groot. Getuige daarvan zijn de vele langdurig werklozen die na aanwerving terug werkloos worden.
De stap verkleinen kan op velerlei manieren:
1. Creëer kleine deeltijdse job waar een slimme creatieve combinatie van deels uitkering deels loon een opstap inhoudt naar volwaardige tewerkstelling; een vorm van progressieve tewerkstelling.
2. Creëer vormen van duaal werken en leren waar de skillsachterstand gradueel in een lonend kader wordt weggewerkt richting gegeerde kwalificatie. Een financiële incentive richting opleiding (die cumuleerbaar is en/of niet wordt wegbelast) kan daarin een gerichte prikkel zijn.
3. Zorg ervoor dat de brede arbeidsreserve minimale rechten en plichten en dus beschikbaarheid kent door het normatief kader te vereenvoudigen maar ook uit te breiden naar groepen die vandaag niet geacht worden dat te zijn.
Zo zijn tijdelijk werklozen – twee jaar na de uitbraak van corona – nog steeds op geen enkele manier verplicht tot het opvullen van de weggevallen arbeid door opleiding en dat is jammer. Er waren (en zullen) hier legio kansen (zijn) naar het dichten van de kwalitatieve mismatch.
Creativiteit gevraagd
Een beetje creativiteit zou ons ver kunnen leiden maar dat vraagt sociale partners die Vlaams én federaal de asymmetrische opening verwelkomen en opvullen met suggesties en ideeën alsook beleidsmakers die de urgentie op het terrein voelen en ruimte bieden.
Met het recent in de SERV afgesloten werkgelegenheidsakkoord onder sociale partners zijn er reeds een aantal aanzetten gegeven. Nu is er vooral nood aan dit verder en snel uitwerken en vooral uitvoeren.
