Goud behalen we op dit moment. Als het aankomt op economische groei. In geen enkele andere regio in Vlaanderen was de groei de afgelopen tien jaar sterker dan hier: Mechelen-Kempen. “De verdienste van alle ondernemers in onze regio”, zegt Tom Laveren, gedelegeerd bestuurder van Voka Mechelen-Kempen. “Voor de komende verkiezingen is ons doel helder: die groei hier houden én nog versterken. Wij laten de boel vooruitgaan en dat willen we blijven doen. Daarvoor schuiven we vijf topprioriteiten naar voor, in ons gloednieuwe memorandum.”
De cijfers en tabellen liggen open en bloot op tafel. “Hier. Dat van die sterkste groei, het is niet ónze Voka-Kamer die dat zegt. De cijfers komen van de Nationale Bank. Ons team Belangenbehartiging heeft de analyse gemaakt. Kijk zelf maar.”
Tegenover ons zit Tom Laveren, gedelegeerd bestuurder van de Voka- Kamer in Mechelen en Kempen. We ontmoeten hem op kantoor. Op de vernieuwde Keerdoksite in Mechelen. Met zicht op de binnenstad. Het gesprek valt tussen twee andere meetings in. Eentje in Herentals. En eentje in Puurs- Sint-Amands. “We zitten volop in de gesprekken met politieke partijen. In het kader van de verkiezingen zien we er 100. De agenda zit propvol. Maar er staat dan ook veel op het spel. We willen zoveel mogelijk mensen bereiken. Dat ze mee zijn met het verhaal van onze ondernemers.”
“Onze regio is de ‘Turbo van Vlaanderen’. De punch en pit zitten hiér en die willen we hiér houden.”
Tom Laveren, gedelegeerd bestuurder Voka Mechelen-Kempen
Dat klinkt fors: er staat veel op het spel.
Tom Laveren: “Is ook zo.”
Shoot …
Tom Laveren: “Ons verhaal is duidelijk: we zijn de economisch sterkst groeiende regio van Vlaanderen. De grond hier is nog vruchtbaar. Maar die grond staat onder druk. Letterlijk.”
Hoe dan?
Tom Laveren: “Uit ons onderzoek blijkt dat er 629 hectare van de paars ingekleurde industriegrond in de hele regio Mechelen-Kempen niét snel realiseerbaar is. Dit kan zijn door (tijdelijke) beperkingen (267 ha), door afwijkend gebruik (151 ha) of om onbekende redenen (211 ha). Dat is bijna acht procent van het totaal aan beschikbare bedrijfsgronden in deze regio.”
Dan is er toch nog heel veel grond wél beschikbaar?
Tom Laveren: “In het teken van de bouwstop in 2040 krijgt die acht procent andere proporties. Het is nú dat we aan alle overheden en besturen moeten laten weten: jongens, the time is now. Vanaf 2040 komt er een stolp op alle gronden. Concreet: ruimte die dan nog niet is ingenomen, kan je daarna niet meer aansnijden. Daarom is het zo dringend. We moéten in de komende legislatuur die niet-realiseerbare gronden vrijkrijgen. Een boodschap aan alle beleidsniveaus.”
Wat stellen jullie dan voor?
Tom Laveren: “We hebben de bewuste gronden goed in kaart. Net als de nieuwe plannen die op til zijn. Met die info gaan we in gesprek met de besturen en volksvertegenwoordigers om alles op alles te zetten om die gronden vrij te krijgen. Eén: activeer onbenutte maar goed gelegen grond. Twee: zorg voor planologische compensatie. Voor gronden die bijvoorbeeld in watergevoelig gebied liggen. En drie: voorzie voldoende grond voor industrie die je niet zomaar tussen andere bedrijven of woningen kan plaatsen. Nog een punt: vergunningen. Eén van de grootste ergernissen bij ondernemers.”
Te complex?
Tom Laveren: “Het is breder dan dat. Er zijn de voorbije vijf jaar 2.116 omgevingsvergunningen ingediend vanuit de industrie en bedrijven in de regio Mechelen-Kempen. Opvallend: 30 procent daarvan is vroegtijdig stopgezet. Eén op drie! Door de gemeente. Of door het bedrijf zelf. Dat is immens én alarmerend. Voor de bedrijven, omdat hun plannen vroegtijdig stoppen. Maar ook voor besturen. Want dat wil zeggen: minder inkomsten en minder jobs. En je wordt als gemeente minder aantrekkelijkheid. Dit probleem kaarten we ook op alle niveaus aan.”
Daar wordt een burgemeester of volksvertegenwoordiger toch niet vrolijk van?
Tom Laveren: “Die gesprekken verlopen constructief, hoor. We gaan besturen niet met de rug tegen de muur zetten. Dat is niet onze bedoeling. We gaan ook niet het vingertje bovenhalen. We willen er samen beter uitkomen. Zodat burgers en bedrijven morgen beter af zijn dan vandaag. Voor de vergunningen is er dringend meer gekwalificeerd personeel nodig om complexere wetgeving op te volgen. We vragen ook een open blik. Kijken naar wat wél mogelijk is, in plaats van wat niét kan.”
“Het moet ook moeilijker worden om louter in eigen belang een project tegen te houden. Het is bijvoorbeeld niet te verklaren dat je vandaag een groot project kan tegenhouden bij de Raad van Vergunningsbetwistingen en dat je dat maximaal 1.540 euro kan kosten. Doe je hetzelfde bij een burgerlijke rechtbank, lopen de kosten op tot 45.000 euro.”
Genoeg ruimte en vlotte vergunningen. Dat verhaal is helder. Wat is nog een topprioriteit voor jullie Voka-Kamer?
Tom Laveren: “Eén op vijf mensen in onze regio zegt niét op zoek te zijn naar werk. Dat is gemiddeld 20 procent in onze regio. Dat is enorm. Als we met z’n allen dezelfde levensstandaard willen behouden, dan kunnen we niet zomaar toezien dat één op vijf zegt: we hebben geen werk nodig. Want het zijn de werkende mensen die voor een heel deel van die niet-beroepsactieven opdraaien. Dat gaat echt niet langer. Om je een idee te geven: het gaat om 91.000 mensen in onze regio. Die aan de zijlijn staan. Terwijl we die handen meer dan ooit nodig hebben. Uit onze eigen analyse blijkt dat er tegen 2030 nog 62.000 mensen extra nodig zijn. Want we mikken op een werkzaamheidsgraad van 85 procent. Die ambitie moeten we als regio hebben.”
Het activeren van mensen staat wel al jaren op de agenda…
Tom Laveren: “Maar onder meer door Voka stond het de voorbije legislatuur wel aanzienlijk hoger op de politieke agenda’s. En we kijken niet alleen naar de Vlaamse en federale regering om dit op te lossen. Lokale besturen hebben een grotere rol gekregen. Zij kunnen – via de OCMW’s – rechtstreeks in gesprek gaan met die niet-beroepsactieven. Zoals de mensen die een leefloon krijgen. Er is uiteraard veel begeleiding nodig om die mensen effectief op de werkvloer te krijgen. Maar daar gaan we als Voka goed op toe zien. In onze Voka-Kamer zetten we ook mee onze schouders voor de begeleiding van bedrijven. Via ons Welt-project. We helpen bedrijven om op een andere manier te recruteren én om mensen te behouden. Dat heet dan inclusief ondernemen. Want je wilt elk talent in je bedrijf de kans geven om te groeien.”
Het moet dan wel de moeite lonen om te werken.
Tom Laveren: “Mee eens. Nu niet vergeten: onze werkgevers betalen al de hoogste lonen uit in 50 jaar. Een miljoen mensen heeft er in januari 2023 10 procent bijgekregen. Zonder te onderhandelen. Ook voor dit jaar is er een indexering. Voor dit interview (afgenomen voor nieuwjaar, red) staat het nog niet helemaal vast. Maar de prognose is dat – voor de sectoren die één keer per jaar in januari indexeren – er opnieuw 2,3 procent bijkomt en in januari 2025 nog eens 3,9 procent. Dat staat dan nog los van de koopkrachtpremie die er in een aantal sectoren bovenop komt. Die blijvende loonstijging maakt het overigens heel lastig voor onze bedrijven om te concurreren met buitenlandse bedrijven. Dit mag onze groei, en die turbo waar we naar verwijzen, niet ondergraven. En daar zijn we wel hard mee bezig.”
“Waar we niet rond kunnen is dat ons land belastingkampioen is. In 2022 klopten we af op een belastingdruk van 45,6 procent. Alleen in Frankrijk is dat nog iets hoger. Bij een loonsverhoging met een totale loonkost van 100 euro, vloeit er bijna 68 euro naar de overheid. Dat kan echt niet. Daarom: de belastingschalen moeten breder dan nu. Zo kom je minder snel terecht in de hoogste belastingschijf. Er moet ook een maximum komen van de sociale bijdragen die werkgevers betalen.”
Nog een thema: je wil werken. Maar je moet dan wel op je werk geraken. 2023 was het ergste filejaar ooit.
Tom Laveren: “Hier schuiven we zeker de slimme kilometerheffing naar voor. Die voor vrachtwagens bestaat al enkele jaren. Voor personenwagens moet die er volgens ons ook komen. En best in het hele land. Je betaalt dan een bijdrage naar gelang het type voertuig, de locatie en het tijdstip dat je de weg op gaat. De bestaande autobelastingen vallen dan wel weg.”
“Maar we kijken ook naar grote infrastructuurwerken. Voor onze regio schuiven we er vijf naar voor. De ontknoping van Mechelen (Noord-Zuid) is een must. Ook de A12 moet een volwaardige snelweg worden. En voor de E313 zijn 2X3 rijstroken nodig. In Beerse kijken we naar de ontsluiting van de kanaalzone en in Geel moeten we inzetten op de verbreding van de N71 Geel-Mol. Allemaal cruciaal om – zoals je aanhaalt – goed en veilig op je werk te geraken.”
Grote infrastructuurwerken kosten geld en wegen op de begroting. Is het realistisch om dit op tafel te leggen?
Tom Laveren: “Het is geen keuze. Het is een must. Als we letterlijk en figuurlijk vooruit willen gaan zijn die grote infrastructuurwerken absoluut nodig. Daarom vragen we in ons memorandum ook dat de besturen 20 procent van hun exploitatie-uitgaven besteden aan investeringen. Voor de 39 gemeenten in onze regio komt dat neer op 300 miljoen euro per jaar. Die investeringsnorm gaan we goed monitoren.”
Wanneer is jullie missie geslaagd?
Tom Laveren: “We willen echt werken op die vijf topprioriteiten die in ons memorandum staan. Die vijf parameters – van voldoende grond tot vlottere vergunningen – moeten straks beter zijn dan vandaag. We hebben er echt veel werk ingestoken om goed te definiëren wat ondernemerschap voor onze leden betekent. Zo hebben we 26 criteria overgehouden. Daarvan zijn er vijf cruciaal voor ons. We hebben vijf maanden lang 150 ondernemers gesproken. En input laten geven. Dit is dus een gedragen memorandum. En uit de eerste gesprekken die we nu met politici hebben, horen we dat we een coherent en vooral realistisch verhaal brengen. Op die manier kunnen we samen verder groeien. En zo de turbo van Vlaanderen blijven.”
De '5 essentials' uit het verkiezingsmemorandum
- Krijg 62.000 mensen extra aan de slag
- Geef snelle go voor 629ha industriegrond
- Vereenvoudig vergunningen: 1 op 3 vroegtijdig stopgezet
- Investeer jaarlijks 300 miljoenen euro in onder meer infrastructuur
- Fast forward voor 5 grote mobiliteitswerken
Lees hier het volledige memorandum van Voka Mechelen-Kempen.
