Het internationaal gewaardeerde Antwerpse designbureau Yellow Window staat vooral bekend om zijn innovatieve mobiliteitsdesign. Het leverde CEO Philip De Wulf, managing partner Martijn Vogelzang en hun team dit jaar alleen al twee Red Dot Awards op, en twee Henri Van de Velde Awards. Voor De Wulf kan het design van publiek transport als inspiratie en voorbeeld dienen voor andere productontwikkeling.
Op de zevende verdieping van een industrieel pand in de Antwerpse binnenstad huist Yellow Window: het uitzicht op de Koekenstad is er magistraal en levert het erg diverse ontwerpteam ongetwijfeld geregeld nieuwe inspiratie en creativiteit op. De Antwerpse topdesigner Axel Enthoven richtte het bedrijf op, maar intussen wordt het al een aantal jaren geleid door industrieel psycholoog Philip De Wulf. Psychologie en design, hoor ik je denken? Jawel, een glasheldere combinatie is het bij het Antwerpse designbureau.
‘We zijn gestart met productdesign’, steekt Philip De Wulf van wal. ‘Daarbinnen hebben we ons vrij snel gespecialiseerd in mobiliteitsgerelateerde producten: het ontwerp van treinen, trams, bussen, maar eveneens van haltes, stations, metrostations, ticketingsystemen, … Een twintigtal jaren geleden waren we een van de eerste designbureaus die zich ook op service design richtten. Dat doen we nog steeds voor grotere internationale projecten. We hebben eveneens een team dat zich op policy design, ofwel beleidsontwerp, richt, onder meer op gendergelijkheid en inclusie in grote Europese Horizon-projecten. Dat lijkt allemaal weinig met elkaar gemeen te hebben. Maar eigenlijk spreek je wel dezelfde designcompetenties aan; alleen het toepassingsgebied is anders.’
Art thinking
Yellow Window beroept zich niet enkel op design thinking, het bureau integreert ook elementen van art thinking. Want beoordelingen van ontwerpen zijn nooit alleen rationeel, maar ook emotioneel en dus ook esthetisch. ‘Een designer is niet per definitie een kunstenaar. Maar we hebben wél een aantal denkwijzen die ons uniek maken’, stelt De Wulf. ‘We hebben veel langetermijnrelaties met onze klanten, omdat we onze ontwerpen voortdurend willen verbeteren. Bovendien hechten we ook belang aan de emotionele reacties. Een ontwerp moet je ‘raken’, daar werken we heel bewust aan. De cognitieve processen van een ontwerp en een kunstwerk kan je duidelijk naast elkaar zetten. Uit een kruisbestuiving tussen designers en kunstenaars komen inspirerende dingen. Wist je dat een aantal grote consultingbureaus zich recent heeft ingekocht in de designindustrie? Zij beseffen dat een bedrijf succesvoller maken met design eigenlijk ook managerial material is.’
Internationale erkenning
Dat die brede benadering van design loont, blijkt uit de twee internationale Red Dot Awards die Yellow Window dit jaar kreeg voor zijn werk voor MIVB en STIB in de Brusselse hoofdstad. ‘Die internationale erkenning deed ons veel plezier’, bevestigt De Wulf. ‘Vooral omdat het om erkenning voor innovatieprojecten bij het openbaar vervoer gaat. Dat is nog steeds het meest duurzame transportmiddel, met erg hoge materiaaleisen. Dat onze ontwerpen nu ook daadwerkelijk rondrijden en het stadsbeeld en de beleving van Brussel opwaarderen, is mede het resultaat van het innovatieve aankoopbeleid van de MIVB. In haar aanbestedingen krijgt design een vroege en duidelijke rol. Dat is vaak anders.’ Heeft het neerzetten van een mooi gebouw visueel niet veel meer impact dan openbaar vervoer ontwerpen? ‘Daar vergis je je’, meent de CEO van Yellow Window. ‘De beleving van een stad heeft weinig te maken met haar skyline. Een van de belangrijkste factoren is het openbaar vervoer. Je ziet die stad ook vaak vanuit dat openbaar vervoer. Voor ons zijnbussen en trams een soort rijdende gebouwen.’
De Wulf vindt dat het design van publiek transport als inspiratie en voorbeeld kan dienen voor andere productontwikkeling. ‘Het ontwerpen van een trein, tram, metrostel of bus is vele malen complexer dan het ontwerp van een stoel, een slaapkamer of een fietsenstalling. Het is al het voorgaande, maar dan ingebed in een space design dat ook aan 400 of 600 km/u comfort moet bieden. Met oog voor het kleinste detail en binnen stringente veiligheidsnormen. Daarom is openbaar vervoer bij uitstek het domein waar service design hand in hand moet gaan met productdesign’, stelt hij.
Emotionele inleving
Yellow Window besteedt bewust veel aandacht aan een diepgaande inleving in de gebruikers. ‘Niet enkel een functionele inleving naar wat mensen nodig hebben, maar ook een emotionele inleving. Wat wekt bij de mensen ‘goesting’ op’, legt Philip De Wulf uit. ‘Goesting om te kopen, goesting om te gebruiken,te beleven, terug te komen, … Als het om openbaar vervoer gaat, vinden we stiptheid, veiligheid en netheid kernvoorwaarden.
Stiptheid heb je helaas niet altijd in de hand, maar hoe een station aanvoelt wél. Je moet de hele ‘reis’ in beschouwing nemen: je hebt niet veel aan een mooie trein als je aankomt in een vuil en onveilig station. Een groot deel van onze interactie met de klant gaat over aanvoelen wat de noden zijn. Hoe zorgen we ervoor dat het geheel samenhangt en dat het vooral beter doet wat het moet doen?’
Yellow Window wil in de toekomst wel graag nog meer sturen op impact. ‘We zouden nog meer op grotere schaal willen werken’, onthult De Wulf. ‘We doen nu ook nog vaak kleinere opdrachten voor lokale overheden en kmo’s die nog niet mee zijn met het ecosysteemdenken. In de Covid-19-periode hebben we een eigen mixed reality designstudio ontwikkeld, een op de Unreal- gametechnologie gestoelde suite die het mogelijk maakt om met het designteam en de klanten in het design samen te komen, het te bespreken, te testen en te finetunen. We zouden die virtual en augmented designtoepassing graag ter beschikking stellen van klanten en grote capstone designprojecten.’
Dat zijn projecten waarbij een multidisciplinaire designexpertise nodig is die onmogelijk door één bureau kan worden geleverd. ‘We zijn een grote fan van goede samenwerkingen’, gaat de CEO voort. ‘De grootste meerwaarde van die XR is dat je geen levensechte mock-ups meer moet bouwen. We bouwen die nu virtueel zonder investering, een erg goede verkoopstool.’
Ook AI wordt door Yellow Window al volop ingezet. ‘Wij moeten die tools zo snel mogelijk onder de knie krijgen om te blijven doen wat we doen. Het zijn fantastische hulpmiddelen, maar ze gaan de magie van de designer niet doen verdwijnen. Gaan ze de cognitieve rationele aspecten van ontwerpen overnemen? Ja, wellicht. Maar deemotionele aspecten niet meteen. Daar is artistieke gave of talent voor nodig.’
'Nood aan meer vrouwen en STEAM-onderwijs'
In tegenstelling tot heel wat andere sectoren, heeft de designindustrie momenteel niet zwaar te lijden onder een tekort aan arbeidskrachten. ‘We zitten in de luxepositie dat potentiële werknemers ons nog zelf vinden’, vertelt Philip De Wulf. ‘We onderhouden ook wel goede relaties met designopleidingen in en buiten Europa, zoals de Politecnico di Milano, DAAP University of Design in Ohio en de Hong Kong Polytechnic University. Zo werken er permanent een aantal stagiairs bij ons die vaak ook na hun stage permanent worden aangeworven. Het enige wat we wel graag nog willen zien, is meer vrouwen in productontwikkeling en de STEAM-opleidingen. De A van Art is voor ons een nodige aanvulling in STEM-onderwijs.’
