Gent en zijn hinterland wil zich meer dan ooit tot een speerpuntcluster voor gezondheidstechnologie ontpoppen. Het is al primus inter pares in biotechnologie, nu timmeren ook digitale gezondheid en medtech aan de weg. Met dank aan al die kweekvijvers van talent, zoals slimme scholen, incubators en accelerators. Pascal Verdonck, CEO van MedTech Flanders: “De overheden moeten vooral faciliteren opdat de ganse healthtech community meer zichtbaar wordt.”
Bio Pascal Verdonck
Prof. Pascal Verdonck is professor Medische Technologie aan de Universiteit Gent en gastdocent aan de KU Leuven. Hij is onder meer lid van de raad van bestuur van Acerta, Arteveldehogeschool, AZ Maria Middelares (waar hij 8 jaar CEO was), OLV Ziekenhuis Aalst, MedTech Flanders, Voka en de Belgische Vereniging van Ziekenhuisdirecteurs. Hij is ook CEO van MedTech Flanders. Die vzw helpt start-ups om hun medische technologieën te vermarkten. Voorzitter is Karin Scheerlinck, CEO van Surgi-Tec dat implantaten maakt voor kaakchirurgie.
Tekst Sam De Kegel
Wie een beetje vooruitgangsoptimist is, gelooft dat een nieuwe generatie gezondheidstechnologieën mensen zal helpen om structureel gezonder te leven. Met draagbare apparaten die onze hartslag bewaken, ons slaappatroon in kaart brengen en onze lichamelijke activiteit meten. Met slimme apps die vitale parameters nauwkeurig meten en ons helpen om gezonder te eten en voldoende te rusten. Met onzichtbare chips die continu onze suikerspiegel monitoren.
Pascal Verdonck is gepokt en gemazeld in gezondheidstechnologie, als burgerlijk biomedisch ingenieur, CEO van MedTech Flanders en oud-CEO van Maria Middelares. “Gent heeft gepionierd met biotech en fundamentele wetenschappen waaruit spin-offs groeiden, dan kwam de Gentse incubator iMinds (nu onder imec, red.) piepen met digitale gezondheid. En nu breekt ook medische technologie (medtech) door. Alles staat of valt met excellent wetenschappelijk onderzoek, bescherming via patenten en ondernemers die deze innovaties willen vermarkten.” Verdonck ziet de regio voor Gentse gezondheidstechnologie heel ruim: van The Loop over het Technologiepark & meet district tot Orsi Academy, het mekka voor robottechnologie in Melle. “Waar in Europa vind je zoveel bollebozen en ondernemers in gezondheidstechnologie bij elkaar? Maar alles zit versnipperd, typisch voor dit land.”
De stad als facilitator
“Gent telt vele goede middelbare scholen, hogescholen en een topuniversiteit. Daarnaast hebben we voortreffelijke zorginstellingen en een levendige ondernemersscene. Alleen moeten we al die actoren dus nog veel meer integreren”, vindt Verdonck. De Stad Gent neemt haar verantwoordelijkheid om een en ander te faciliteren, via o.a. citymarketing. Mijn rechterhand in medtech aan UGent, David Aubert, is een Fransman die o.a. als business developer bij Philips gewerkt heeft. Hij zegt vaak: ‘Jullie beseffen niet dat je via Gent binnen het uur in Nederland en Frankrijk staat en binnen twee uur in het VK en Duitsland.’ Die logistieke troef spelen we veel te weinig uit.”
Om succesvol te innoveren heb je volgens Verdonck drie zaken nodig: uitstekende infrastructuur, slimme mensen en een deugdelijk bestuur. “Infrastructuur is natuurlijk meer dan een gebouw, maar een gebouw verbindt. Rij Leuven binnen en je ziet de imec-toren. Maar in Gent is zelfs de biotech versnipperd. Enkel insiders weten waar al die topspelers en acceleratoren zitten. En in The Loop zitten nauwelijks gekende medtech bedrijven achter een garagepoort ‘verstopt’, die wel producten uitvoeren tot in het Midden-Oosten. We moeten gans dat ecosysteem meer zichtbaar maken. Dan ben je aantrekkelijker voor investeerders. Jonge mensen blijven zo ook sneller ‘plakken’ na hun studies, omdat ze erop vertrouwen dat het Gentse ecosysteem met zijn onderwijs- en kennisinstellingen hen zal loodsen richting de start-up, scale-up of multinational van hun dromen.”
Een fancy gebouw dat wel die internationale uitstraling heeft, is Orsi Academy, langs de E40, waar ook de faculteit diergeneeskunde UGent gelocaliseerd is. Op die plek komen chirurgen uit de hele wereld samen om getraind te worden in o.a. robotchirurgie. “Daarachter ligt een gebouw dat nu verlaten is en waar we sinds kort met de medtech community vergaderen”, zegt Verdonck.
Hij spiegelt zich graag aan Singapore, de stadsstaat die hij al meerdere keren bezocht. “Dat is natuurlijk geen democratie, maar je ziet er geen versnippering. Ziekenhuizen functioneren daar in netwerken, met een centrale cockpit of verkeerstoren van waaruit iedere patiënt continu kan opgevolgd worden.”
“Een overheid moet controleren of de middelen goed besteed zijn en vooral verandering faciliteren, maar veel minder zelf doen. Als je die mobiele geneeskunde op basis van AI, VR en AR gaat faciliteren, bots je altijd op een aantal territoria waar mensen weerstand bieden omdat ze zich moeten herorganiseren. Belgische ziekenhuizen moeten kleiner worden en veel meer als interventiecentrum fungeren binnen het zorgcontinuüm van elke burger. Het financieringsmodel moet essentieel anders, minder op basis van prestaties en meer in functie van die geïntegreerde (keten)zorg.”
Verdonck kijkt graag vooruit. Een paar jaar geleden schreef hij een boekje ‘Medische technologie als motor voor innovatie in de gezondheidszorg’. “Toen detecteerden wij nog acht tekortkomingen, nu zie ik er nog twee: de zichtbaarheid van het ecosysteem verbeteren en het vertrouwen van investeerders winnen opdat die succesvol investeren in medtech scale-ups. Dan spreek ik over kapitaalrondes van 30 à 40 miljoen euro, zoals bij Indigo Diabetes. Dat kapitaal heb je nodig om wereldwijd te kunnen doorbreken. In Lausanne halen start-ups soms al 50 miljoen euro op in een eerste kapitaalronde, hier soms ‘slechts’ 500.000 euro. Wil je tijdens de klinische studies de internationale key opinion leaders benaderen om je product te evalueren en te verbeteren, dan spreken we over grote budgetten.”
Volgens de professor heerst vaak ook nog het foute idee dat al die nieuwe mobile health technologieën meteen voor iedereen beschikbaar moeten zijn. “Ik begrijp dat niet goed. Ook in andere sectoren, zoals de autosector, zitten die nieuwe technologieën eerst in de duurdere wagens en pas nadien in alle wagens. Ook hier kan de overheid faciliteren door pilootprojecten te lanceren, sneller middelen te geven maar nadien wel keihard te evalueren en trajecten stop te zetten indien er te weinig toegevoegde waarde is.”
Lees verder onder de foto
Geintegreerde zorg rules
De evolutie naar geïntegreerde zorg is als een Siamese tweeling verbonden met alle mogelijkheden die technologie biedt. “We moeten naar één zorgcontinuüm gaan”, zegt Verdonck kordaat. “Elkeen wordt ooit patiënt en beweegt door een continuüm. Je krijgt een diagnose, je wordt behandeld en je gaat terug naar je woning. In plaats van alles te versnipperen, moeten we alles verbinden en integreren via een digitale informatiesnelweg. 5G is hiervoor absoluut nodig. Een ziekenhuis wordt een verkeerstoren waarbij je enkel binnen komt voor een interventie en dat je nadien snel verlaat, want het is een duur hotel.”
Voor de geïntegreerde zorg ziet hij drie niveaus in technologie die cruciaal zijn: digitalisering en automatisering, mobiele communicatie en datawetenschappen (waaronder artificiële intelligentie). “Digitalisering en automatisering maken processen lean en veiliger, maar ook data altijd en overal toegankelijk. Iedereen wordt zo geconnecteerd. Ziekenhuizen communiceren met woon- en zorgcentra, hersteloorden, huisartsen, thuiszorg, … Dankzij mobiele communicatie kunnen we patiënten op afstand volgen. Een patiënt die een knie-implantaat liet plaatsen, doet gemakkelijk zijn oefeningen zelf en revalideert thuis. Als de beleving en het resultaat zo beter zijn en het kost ons minder als maatschappij, dàn realiseren we echte innovatie. Artificiële intelligentie, tot slot, verschaft ons betere informatie en kennis uit al die data. En maakt het mogelijk om zorg preventief en gepersonaliseerd te implementeren. Maar let wel: een multidisciplinaire groep zorgverleners boekt momenteel nog altijd betere resultaten dan een algoritme.”
Zaak is natuurlijk ook om de infrastructuur aan te passen. “We hebben smart buildings nodig, uitgerust met slimme domotica en communicatiesystemen. Ook hier speelt degelijk bestuur een cruciale rol. Laat ons niet het grootste paleis bouwen, maar gebouwen zo intelligent mogelijk maken. Woon- en zorgcentra zullen door corona nooit meer gebouwd worden met één corridor, maar in een circulatiemodel. In elke crisis zie je de robuustheid van je oplossingen.”
Complexe Europese spelregels
Binnen de gezondheidstechnologie is de medtech misschien wel de meest complexe sector, met strenge, nationale en Europese kwaliteits- en veiligheidsregels. “Eigenlijk heb je drie soorten medische technologie. Eén: implantaten. Denk aan een hartklep, een knie-implantaat, een chip, maar ook aan wearables die op het lichaam zitten. Twee: diagnostica. Denk aan zelftesten aan bed of in labo’s. Drie: software, ingebed in een machine of stand alone. Dus ook een algoritme kan een medisch hulpmiddel zijn. De grootste evolutie zit op dit moment in chiptechnologie om lokaal en gepersonaliseerd parameters te meten. Je gebruikt technologie om comfortabeler te leven, mét een beter resultaat én goedkoper voor de samenleving. Op dat soort innovaties moeten we inzetten. Maar we vergeten vaak dat medtech complexer is dan farma. Bij farma hang je nauwelijks af van een zorgverstrekker, je neemt het voorgeschreven pilletje. Bij medische hulpmiddelen blijf je nog altijd afhankelijk van de ervaring van de zorgverstrekker en de kwaliteit van het ziekenhuis.”
Tot slot: veelbelovende medtech bedrijfjes worden vroeg of laat het hof gemaakt door grote spelers die maar al te graag de technologie op het juiste moment kopen. Is het niet jammer dat ze zo snel opgeslokt worden? “Een exit is niet verkeerd als de knowhow, en tewerkstelling hier blijven, zoals bij Anacura “, besluit Verdonck zakelijk.
