Na anderhalf jaar neemt Standaard Boekhandel binnenkort afscheid van zijn CEO Carl Lenaerts. Want onlangs maar raakte bekend dat hij vanaf oktober de leiding neemt bij Plopsa, de pretparkdivisie van amusementsbedrijf Studio 100. Nog voor er sprake was van die opvallende wissel, maakte de topman voor ONDERNEMERS de balans op van zijn voorbije vijfhonderd dagen aan het stuur van de boekenwinkelketen. ‘De jongste twee jaar is een nieuw, boeiend hoofdstuk geschreven in het verhaal van Standaard Boekhandel. Dat hoeft niet te eindigen met mijn vertrek’, meent Carl Lenaerts.
Sinds maart 2022 was Carl Lenaerts CEO van Standaard Boekhandel, in opvolging van Frans Schotte. Die had het roer opnieuw in handen genomen, nadat zijn zoon Geert Schotte eerder was opgestapt. Voordien had Frans Schotte de winkelketen ook al van 1984 tot 2012 geleid. Na anderhalf jaar aan het roer bij Standaard Boekhandel, ziet Carl Lenaerts veel gelijkenissen tussen de boekenwereld en de filmindustrie. Vooraleer hij bij Standaard Boekhandel aan de slag ging, was hij namelijk actief binnen de Kinepolis Group. ‘Enerzijds zijn er vanuit de klantenverwachtingen heel wat gelijkenissen tussen beide sectoren om als bedrijf succesvol te zijn. Dat heeft met het aanbod te maken: we hebben bestsellers en trekkers, de zogenaamde blockbusters in de filmsector, nodig, aangevuld met een breed assortiment. Anderzijds heeft het te maken met beleving, advies en service. Die drie aspecten zorgen voor bijkomende meerwaarde ten opzichte van het aanbod’, zegt hij. Binnen de groep heb je Standaard Boekhandel, de Franstalige keten Club en SB Logistics. ‘Eigenlijk is dit een familiebedrijf, want Standaard Boekhandel is eigendom van de Zuid-Nederlandse Uitgeverij. Die is in handen van één Belgische familie’, legt Lenaerts uit. ‘Eén stabiele familiale aandeelhouder geeft trouwens dynamiek. Het geeft soms ruimte om bepaalde zaken nadien sneller te implementeren, aangezien de betrokkenheid groter is en de lijnen korter. Je weet wie er mee aan tafel zit.’
Trekkers zijn nodig
Die dynamiek heeft ervoor gezorgd dat Lenaerts binnen Standaard Boekhandel het voorbije anderhalf jaar een nieuw strategisch plan kon uitwerken. ‘Inzake het aanbod is 2023 een veel beter en mooier voorbeeld dan 2022’, aldus Lenaerts. ‘In 2022 was er een breed assortiment, maar geen noemenswaardige piek. Sinds begin 2023 hebben we bijna elke maand een bestseller. In januari zorgde het boek van de Britse prins
Harry voor een piek. Daarna was er het boek van Bart De Wever over woke. In april hadden we De Canon van Vlaanderen, in mei kregen we een gigantische piek met Lucinda Riley en in juni met de nieuwe van Ilja Leonard Pfeijffer. Soms krijgen boeken ook een nieuwe piek, bijvoorbeeld ‘De Acht Bergen’ naar aanleiding van de film over het boek. Het samenspel van een breed assortiment en uitschieters maakt dat de eerste jaarhelft van 2023 beter is dan die van 2022.’
Ook de zomerperiode is volgens hem altijd belangrijk, want dan hebben mensen tijd om te lezen. ‘Dat proberen we bij Standaard Boekhandel al op te bouwen in de maanden maart en april. Dat de mensen opnieuw mogen reizen na de strenge coronaregels merken we trouwens ook. Want voor het
tweede jaar op rij is er een stijging in de verkoop van reisboeken.
Druk van stijgende kosten
Ook het najaar heeft volgens Carl Lenaerts van die typische momenten, waarop Standaard Boekhandel sterk inzet. ‘Richting september heb je de ‘terug-naar-school’-acties. Niet veel later worden die gevolgd door heel wat pakjesmomenten. Die klassieke feestperiode start meestal begin november met het ‘feest van het boek’, overgaand naar de geschenken voor de eindejaarsperiode.’
Een goed aanbod helpt Standaard Boekhandel om volume te creëren. ‘Dat zorgt voor brutomarge. Daarmee kan je de kosten beheren en groene cijfers voorleggen’, meent de afscheidnemende CEO. ‘Dit jaar zorgen de indexatie, een verhoogde inflatie en enorme energieprijzen echter voor een grote impact op de kosten.’
Carl Lenaerts is blij dat er een vaste boekenprijs is. ‘Maar we kunnen de kosten niet zomaar doorrekenen. We moeten dat doen in samenspraak met de uitgeverijen en de voltallige boekensector. Het gaat om een gedeeltelijke doorrekening. Maar dat is absoluut niet voldoende om de loonkostenindexatie en energie-inflatie op te vangen.
‘Het doel is om binnen de boekensector de omnichannelspecialist te zijn, met operationele excellentie en ondernemerschap van onze mensen. Dat moet rentabiliteit en waardecreatie opleveren.’
Filialen versus contractzaken
Van de 132 fysieke winkels van Standaard Boekhandel zijn er 17 eigen filialen en 115 contractzaken, waar een zelfstandige instaat. Daarnaast zijn er ook nog 29 shop-in-shops bij feest- en speelgoedwinkelketen Fun. ‘Dit en-en-verhaal is doorheen de jaren zo gegroeid. Het statuut is eigenlijk ondergeschikt, maar de ondernemende mindset is belangrijk’, aldus Carl Lenaerts. ‘Overleg en communicatie staat op de eerste plaats in de omgang met de contractzaken. Voor het traject naar het nieuwe winkelconcept hebben we hen een ganse dag samengebracht om concepten te challengen. Want hun inzicht en ervaring hebben we nodig. Interactie tussen het veld en de grote strategie die Standaard Boekhandel wil nastreven, is belangrijk.’
Strategisch plan
Carl Lenaerts was met zijn team volop bezig aan het opmaken van een strategisch plan, wanneer de impact van de opeenvolgende crisissen duidelijk werd. ‘Je moet altijd bijsturen, want de omstandigheden zijn nooit meer zeker. Het eindpunt is het belangrijkste. Het doel van Standaard Boekhandel is om binnen de boekensector de omnichannelspecialist te zijn, met operationele excellentie en ondernemerschap van onze mensen. Dat moet op lange termijn rentabiliteit en waardecreatie opleveren’, stelt hij.
Door de crisisperiode zijn bepaalde zaken sneller geïmplementeerd. ‘We zitten in een finale fase naar nieuwe winkelconcepten om de klantenbeleving te verhogen én de expertise van onze medewerkers ten volle in te zetten. Zo is in Leuven eind juni een undergroundzone van 240 vierkante meter voor young adults in gebruik genomen. Want we zagen dat dit genre heel wat impact heeft bij de jeugd, waardoor de interesse bij hen ook stijgt.’
Digitalisering
Het ecosysteem van Standaard Boekhandel is er één van evenwichten. Onze kracht zit in ons fysiek winkelnetwerk. In Vlaanderen is er in een straalvan tien kilometer een Standaard Boekhandel te vinden’, legt Carl Lenaerts verder uit.
‘Er zullen altijd fysieke boeken worden verkocht in fysieke winkels. Maar er moet geïnvesteerd worden in boekenbeleving. De spelers die daarin slagen, hebben toekomst.’
Uit een marktstudie die in oktober 2022 bij 1.500 respondenten is afgenomen, blijkt dat 80 % van hen nog altijd een boek wil kopen in een fysieke winkel. ‘Blind zijn voor digitalisering zou evenwel dom zijn. Wij gaan dat dus niet tegenhouden. Standaard Boekhandel moet die digitalisering omarmen
en doortrekken in de corebusiness, zijnde de winkels. Dus worden in het nieuwe winkelconcept ook digitale schermen ingezet om de beleving en informatie maximaal te maken.’
Standaard Boekhandel heeft trouwens al langer ingezet op omnichannel. ‘We hebben al een online winkel waar we een groot aanbod hebben. En ook al wordt er al veel online gekocht en besteld, toch blijft die fysieke winkel belangrijk. Zo wordt 60 procent van de online orders er afgehaald.’
Als Carl Lenaerts vooruitblikt naar de toekomst, gelooft hij dat er altijd een boekensector zal zijn. ‘En er zullen altijd fysieke boeken worden verkocht in fysieke winkels’, klinkt het. ‘Maar er moet geïnvesteerd worden in boekenbeleving. De spelers die daarin slagen, hebben toekomst.’Daarnaast pleit hij ook voor een krachtenbundeling in de boekensector. ‘Hoe sterker de federatie is, hoe sterker en dus succesvoller die sector zal zijn.’
In ieder geval zijn de realisaties en resultaten van Carl Lenaerts bij Standaard Boekhandel alleszins niet onopgemerkt gebleven, zo getuige zijn aangekondigde transfer naar Plopsa, de pretparkpoot van Studio 100.
