De fiscale aanpak van de files

“In de plaats van de bestaande verkeersfiscaliteit, zoals BIV en jaarlijkse verkeersbelasting, moet er een kilometerheffing voor personenwagens komen.”

• De opbrengst van de kilometerheffing voor vrachtwagens ligt lager dan was begroot.
• Er zal pas effect zijn op de verkeerscongestie, als de kilometerheffing ook geldt voor personenwagens.
• Vlaanderen onderzoekt het draagvlak voor een kilometerheffing voor personenwagens.
• Het mobiliteitsbudget is een instrument om het woon-werkverkeer te verduurzamen.

De opbrengsten van de kilometerheffing voor vrachtwagens liggen voor Vlaanderen met 408 miljoen euro zo’n 90 miljoen euro lager dan aanvankelijk berekend. Gelukkig heeft Vlaams minister van Mobiliteit Weyts deze middelen toch verworven tijdens de begrotingsbespreking 2017. Zo niet zouden uit deze extra belasting geen middelen naar infrastructuur teruggevloeid zijn. De extra nettomiddelen voor de Vlaamse staatskas blijven immers wel verzekerd: 100 miljoen van het voorbije jaar, 180 miljoen volgend jaar aangezien dan de eenmalige opstartkost wegvalt.

Na één jaar kilometerheffing weten we ook dat de buitenlanders voor 54% van de tolinkomsten in België zorgen. Dat zijn dan vooral transporteurs uit Nederland (11%), Polen (9%), Roemenië (6%) en Duitsland (5%). Op werkdagen leggen de +3,5-tonners gemiddeld 25 miljoen kilometers af op het Belgische tolnetwerk. Dat levert de overheid per dag 2,4 miljoen euro aan kilometerheffing op. De totale jaaropbrengst voor de drie gewesten komt hiermee op 650 miljoen euro.

Slimme kilometerheffing voor iedereen

Ondertussen blijft het wachten op een echt zinvolle kilometerheffing. Enkel bij de uitbreiding van het systeem naar een slimme heffing die geldt voor alle voertuigen, dus zowel voor vrachtwagens als personenwagens, is er een gunstig effect te verwachten op de congestie. Zo’n heffing moet dan in de plaats komen van de bestaande verkeersfiscaliteit, zoals de Belasting op de Inverkeerstelling (BIV) en de jaarlijkse verkeersbelasting.

We blijven met z’n allen langer actief. Het mag dan ook niet verwonderen dat volgens een studie van het Federaal Planbureau het vooral de autotrips voor vrijetijdsverplaatsingen, boodschappen, vakantie, enz. zijn die het sterkst zullen toenemen tegen 2030. Aangezien precies deze ‘vrijetijdsritten’ het meest flexibel zijn op vlak van tijdstip van verplaatsing, zijn ze ook het meest gevoelig voor congestieheffingen. Het loont dus niet om enkel te focussen op het goederenvervoer, maar alle wegvervoer moet mee in bad. Vlaanderen onderzoekt momenteel het draagvlak voor zo’n slimme kilometerheffing. Voka dringt erop aan dat zodra deze resultaten gekend zijn, verder studiewerk wordt gestart naar de technische en juridische haalbaarheid en naar het bijhorend flankerend beleid zodat de heffing voor personenwagens volgende legislatuur kan ingevoerd worden.
Drie principes zijn hierbij voor Voka essentieel:

• Verschuiving van belasting van bezit naar gebruik: de kilometerheffing moet in de plaats komen van de bestaande verkeersfiscaliteit.
• De kilometerheffing mag niet kostenverhogend zijn voor de werkgever.
• Slimme besteding van de eventuele meeropbrengst: die moet maximaal gaan naar meer en betere wegeninfrastructuur.

Snelle doorbraak met het mobiliteitsbudget

Laat ons ook echt werk maken van dat ander fiscaal instrument, het mobiliteitsbudget. Dat kan bovendien erg snel als iedereen meewil. De sociale partners in de CRB en de NAR hebben afgelopen vrijdag hun advies hierover afgeleverd. Het mobiliteitsbudget wordt in dit advies beschouwd als een alternatief voor de bedrijfswagen waarop de werknemer aanspraak kan maken. Maar het zal geen verplichting zijn.

Indien de werkgever een mobiliteitsbudget aanbiedt, kan de werknemer hiervoor kiezen, naast of in ruil van de bedrijfswagen. Met dat mobiliteitsbudget kan de werknemer dan in eerste instantie voor een openbaarvervoerabonnement of een fietsvergoeding of -lease kiezen. In tweede instantie voor andere duurzame mobiliteitsvormen zoals autodelen en in laatste instantie voor een bedrag dat cash wordt uitbetaald. Hiermee willen de sociale partners deels tegemoet komen aan de federale regering die momenteel laat onderzoeken of en hoe de bedrijfswagen kan ingeruild worden voor aantrekkelijke cash. Na de paasvakantie moet SD Worx de resultaten van deze studie opleveren en kan de federale regering snel beslissen. Centraal staat de budgetneutraliteit voor alle partijen: geen meerkost voor de werkgever, geen loonverlies voor de werknemer en geen negatieve budgettaire impact op de sociale zekerheid.

Voor Voka is het mobiliteitsbudget in eerste instantie een instrument om het woon-werkverkeer te verduurzamen. Daarom vragen we dat de regering voldoende mobiliteitselementen opneemt in de beslissing over het mobiliteitsbudget. Belangrijk blijft ook het pleidooi voor administratieve eenvoud en fiscale en parafiscale harmonisatie van de regelingen in het woon-werkverkeer.

Goedele Sannen - logistiek en mobiliteit - goedele.sannen@voka.be